Highlights
-
2024-01-04 00:09 Via Negativa eksiltme şu. Via Negativa’nın ne olduğunu söylemedim tabii değil mi? Önce onu söyleyeyim. Bir şeyleri üzerine bir şeyler katarak ve arttırarak iyileştirmek yerine azaltarak ve eksilterek iyileştirme yaklaşımı, latince bir söz, via negativa, çıkararak iyileştirmek. Seinfeld nasıl yapıyor bunu? Oturuyor blok notunun başına, bir saat yazmak üzere ve kendine şunu söylemiş, istersen yazma, yazmayabilirsin, yazmak zorunda değilsin ama başka bir şey yapamazsın. Oradaki o bir saatin içerisinde yapılabilecek bütün eylemleri çıkarıyor. Tek bir eylem var, yazmak. İstersen onu da yapmayabilirsin.
-
2024-01-04 00:10 Nasim Talep, via negativa’ya nereden geliyor? Nasim Talep’in bir mücadelesi var tabii ki. Düşünsel bir mücadele. biyolojik olanın mantığını kullanmaya, hayata tekrar getirmeye çalışıyor. Evrimsel psikoloji, biyolojik olan, canlı olan, mesela antikırılganlık kavramı canlılığa da bakarak bulduğu bir şey. Sürekli kendini geliştiren bir yapı. Antikırılgan bir yapı. Modern hayatın ve modernliğin, modern bilimin, insanların, teknolojinin tüm bu biyolojik ve kadim süreçlerin içerisine bir takım şeyleri eklediğini ve bunların da çoğu zaman işe yaramadığını söylüyor ve düşünüyor. Bu via negativa kavramı da biraz buradan çıkıyor
-
2024-01-04 00:10 Şimdi bakacak olursak, via negativayı nerelerde kullanabiliriz? Kişisel sağlık ve yaşam tarzında kullanırız, finans yönetiminde kullanırız. Yani kendi hayatımızı yaşarken hemen hemen her alanda kullanabiliriz. Mesela sağlık anlamında kendi hayatımıza ekleyeceğimiz şeylerle hayatımızı sağlıklı hale getirmek yerine, Acaba şu an hayatımın içerisinden neleri eksiltirsem daha sağlıklı olabilirim diye düşünebilirim. Bunu psikolojik anlamda da düşünebilirim, fizyolojik anlamda da. Hayatımdan ne gibi faktörler çıkarsa daha iyi bir psikolojiye doğru giderim. Neleri azaltmam, eksiltmem lazım. Ya da ne gibi eylemleri azaltmam, eksiltmem lazım?
-
2024-01-04 00:11 Normalde insanlar karar verirken pozitif ve negatif yönleri yan yana yazarlar ve bir karşılaştırma yapmaya çalışırlar diyor Nasim Talep ama ben daha çok şu kalıbı kullanırdım, düşünce kalıbını. Eğer bir şeyi yapmak için birden fazla nedenin varsa yapma. Mesela bir doktoru seçmek için değerine göre birden fazla nedenin varsa seçme. Birini işe alacaksın, o kişiyi o işe almak için birden fazla nedenin varsa seçme. Bir insanla evleneceksin, birden fazla neden koyuyorsan seçme. Bir seyahate çıkacaksın, o seyahate çıkmak için birden fazla nedenin var, seçme. Yapma. Çok ilginç. Niye? Açıklamasını da kendisi söylüyor. Çünkü birden fazla nedenin varsa kendini o konuda ikna etmeye çalışıyor olabilirsin. Çok bariz kararlar genellikle birden fazla nedene gerek ihtiyaç duymazlar.
-
2024-01-04 00:12 Çünkü çalışmayanı, bozuk olanı tespit etmek daha kolay diyor. Hayatıma ekleyeceğim şeylerden hangisi benim hayatımı çok daha iyi hale getirecek bunu göremeyebilirim. Ama çalışmayanlar çok net bellidir, onun için önce onlardan kurtulabilirim diyor.
-
2024-01-04 00:12 Ve profesyonellere de bakarsanız, siz onlardan bir istekte bulunduğunuzda, bir şey önermesini istediğinizde daha çok profesyoneller negatifi kullanırlar diyor. Mesela büyük satranç ustaları kaybetmeyerek kazanırlar. İnsanlar çok uzun vadede iflas etmeyerek zengin olurlar. Bakın yine çok enteresan. Uzun dönemli oyunları sürdürülebilir bir şekilde ve oyunu oynamaya devam edebilir şekilde devam ettirenler daha iyiler. Negatifden gidiyoruz yine. Ya da hayatı öğrenmek demek, nelerden kaçınacağını öğrenmek demek.
-
2024-01-04 00:13 Nasim Talep dağılımlardan da bahseder. Tabii çok taktığı şeylerden birisi de dağılımlar. İki tip dağılım söyler. Bir tanesi Vasatistan diye isimlendirir, bir tanesini de Aşıristan diye, aşırılıkların olduğu dağılım diye. Normalin olduğu dağılımlar bildiğimiz normal dağılım. Orada da verdiği örnek şu. Bin kişiyi alalım, boylarını ortalama arasına göre dizelim. Boyların ortalamasını alalım ve boyları dizelim. Ne görürüz? Çok kısalar, çok uzunlar ve ortalama bir değer görürüz. Şöyle bir şapkaya benzeyen bir normal dağılım elde ederiz. Diyor ki mesela biz bu bin kişilik topluluktan iki kişiyi alsak rastgele ve boylarının toplamı 3 metre olsa. Bir kişinin boyu 20 santim, diğerininki 2.80 demeyiz diyor. Birbirine yakın bir şeylerdir bunlar. Yani varyasyon çok aşırı değildir. Şimdi aşırılıklar dağılımından bir örnek vereyim. İnsanların refahıyla ilgili böyle bir dalalım yapsaydık, bin kişilik bir topluluk ve iki kişiyi alsaydık diyor, gelir toplamları bu insanların 10 milyon dolar olsaydı, bu sefer biri 5, diğeri 5 diye düşünmezdik diyor. Şöyle çok rahat olabilirdi. Birisi 9,5 milyon dolar, biri de 500 bin dolar. gibi düşünebilirdik diyor. Yani doğal olmayan dağılımlar, bu tür dağılımlar varyasyonu yüksektir. En çok satılan kitapların dağılımını düşünün. Bir numaralı satılan kitapla ortalama satılan kitap arasında çok büyük bir uçurum vardır. İnsan yapısı bir takım bu tarz dağılımlara dikkat edilmesi gerektiğini söyler Nasim Talep.