Highlights
-
2023-12-23 22:03 Stagirro’lu olarak da bilinen Aristoteles, biz ona kısaca Aristo diyeceğiz, M.Ö. 384’te doğuyor arkadaşlar. Babası, Makedonya Kralı II. Amintas’ın saray hekimi olan Nikomakos’tu. Makedonya sarayıyla ilişkisi ve bağlantısı Aristo’nun yaşamı boyunca çok önemli bir etken olacaktı bu arada.
-
2023-12-23 22:04 17-18 yaşlarında iyi bir eğitim alması için Atina’daki Platon Akademisi’ne kaydalıyor ve Platon’un en parlak öğrencilerinden biriydi Aristo. Bir rivayete göre öyle çok kitap okurmuş ki bu okuma tutkusu yüzünden okulda ona okuyucu lakabı takılmıştı. Sonraki 20 yıl boyunca da bu akademede kalarak hem öğrencisi hem de meslektaşı olarak Platon ile birlikte çalışıyor.
-
2023-12-23 22:04 Felsefe pratiğini üç bölüme ayırıyor. Teorik, pratik ve teolojik. Teorik felsefede mantık, dua felsefesi, fizik, kozmoloji, biyoloji ve dilin doğru kullanımları gibi konuları ele alıyor. Pratik felsefede arzular, erdemler, davranışlar, mutlu yaşam, etik ve devlet gibi konuları yer alıyor. Teolojide ise varlığın temellerinin, şeylerin özünün, gerçekliğin kendisinin yani tanrının araştırılmasını ele alıyor.
-
2023-12-23 22:04 Aristo, az önce bahsettiklerim gibi bir çok farklı konuya odaklanmasına rağmen felsefe dünyasına ve batı düşüncesine en önemli katkılarından biri kurmuş olduğu mantıktı. O mantık biliminin yaratıcısıydı. Ona göre öğrenme süreci kuramsal, pratik ve üretken olmak üzere üç farklı kategoriye ayrılıyordu. Ancak mantık bu kategorilerden herhangi birine dahil değildi. Çünkü mantık, bilgi edinmek için kullanılan bir araçtı. Bu nedenle de öğrenme sürecinde ilk adımın ta kendisiydi. Mantık, yanlışları keşfetmemize ve doğruları saptamamıza olanak sağlardı. Analytica Praterra, yani Birinci Analitik adlı eserinde, tasım ya da kıyas denilen iki mantık kavramını tanıtıyor Aristo
-
2023-12-23 22:05 Ancak Ariso daha sonra geçerli bir çıkarım yapılabilmesi için bazı kurallar getiriyor bu önermelere. Peki nedir bu kurallar? Birincisi, önermelerden en az biri tümel olmalıdır. Yani var olan her şeyi kapsamalıdır. İkincisi, önermelerden en az biri olumlu olmalıdır. Üçüncüsü ise, önermelerden biri olumsuzsa sonuç da olumsuz olacaktır. Örneğin, olumsuz bir önerme yapalım hemen. Hiçbir kedi balık değildir. Burada olumsuz bir önerme var. Balina bir balıktı. Burası orta terim ve olumlu bir önerme var. Öyleyse hiçbir kedi balina değildir. Bu da olumsuz bir sonuç. Aristo, belirli bilgilerin gelişimini teşvik etmek için modern döneme kadar bu alana damgasını vurmuş bu mantık biçimini yani tasım yöntemini geliştiriyor ve doğru düşünme kurallarına ilişkinde teoriler öğretiyor.
-
2023-12-23 22:05 Gelelim Erdem kısmına. Aristo’nun en etkili yapıtlarından biri, oğlunun adını verdiği Nikomakos’a etiktir. Ona göre etik, yaşamın amacını keşfetmeyi amaç edinir. Aristo, mutluluğun en yüce ve nihai iyilik olduğunu savunur. İnsanların da mutlu olabilmeleri için iyi şeyler peşinde koşması gerektiğini düşünür. Ona göre mutluluğa ulaşmanın yolu da erdemden geçer. ve en yüce mutluluk türü entelektüel düşünüşe dayalı bir yaşam sürmektir.
-
2023-12-23 20:30 Aristo’ya göre sanat, akıl tarafından belirlenen amaçların varlık olarak gün yüzüne çıkmasını sağlayan bir yapma veya yaratma yetisidir ve bu sanatsal yaratımda doğa ve sanat aracılığıyla zihinde canlandırma ve imgelem gibi edimler üzerinde durur ve bunların gerçeklik kazanmasının yolları araştırılıp gösterilir.
-
2023-12-23 22:06 Bu arada sanat yapıtlarının yani müzik, resim, heykel, yazın gibi önemli sanatların insanların ruhlarının, bedemlerinin, ve eylemlerinin taklidi olarak düşünmesi konusunda Plato’nun görüşüne birazcık yaklaştığını görüyoruz. Ancak Plato’nun aksine o, bu yapıtların topluma moral verme konusunda önemli bir yere sahip olduğunu düşünüyordu. Ona göre sanat taklit ile başlıyor evet ama bir katarsis, bir arınma ile son buluyordu. Özellikle dramatik sanatlar yani tiyatro ve edebiyat gibi iyi bir sanat olarak görülebilmesi için onların birer katarsis etkisi yaratması gerekiyordu. Aynı zamanda sanat eserlerinin gerçeklikten farklı olabileceğini ve gerçek dünyadaki olasılıkları ifade etmesi gerektiğini savunuyordu. Sanatçının yaratıcılığı da eserlerin olasılıklara dayalı bir şekilde tasarlanmasını sağlıyordu. O, sanatın, insan doğasının mükemmelliklerini ifade etmek için iyi bir araç olduğunu düşünüyordu. Sanat eserleri insanın doğasındaki güzellik, erdem ve mükemmellikleri yansıtarak insanların bu yönlerini anlamalarına yardımcı olabilirdi. Aristoteles’in sanat anlayışı Antik Yunan döneminden günümüze dek estetik teori ve sanatın doğasını anlama konusundaki tartışmalara da zemin hazırlamıştır aslında.