Peki bu binaları ne yapacağız? Konuk: Duygu Erten

Highlights

• 2024-06-23 14:08 Evet, biraz hele o dönemde sınıfta çok az kadın öğrenci olması. Ben AFS Exchange programıyla Amerika’ya gittim 16 yaşımda… …ve orada ailede baba inşaat mühendisiydi. Kaldığım odada Brooklyn Köprüsü’nün resimlerinin nasıl yapıldığı anlatılıyordu.

• 2024-06-23 14:08 Ama ben mimarlık da çok ilgimi çektiği için, inşaat mühendisliğini ona çok yakın bulduğum için. Ve şimdi de aslında mimarlarla çalıştığım için sürdürülebilir mimari aslında alanında çalışıyorum. Bu muhteşem bir seçim oldu. Tabii, tabii doğru

• 2024-06-23 14:08 Sonra master ve doktoramı da inşaat ve çevre alanında yaptım. Ve zemin mekaniği aslında seçtim. Doktoratizm depremlerde değil, iki faksiyon üzerineydi. 8-10 yıl tünel projelerinde çalıştım ve daha sonra 2000’li yılların başında Amerika’da sürdürülebilir kalkınma gündeme bomba gibi düştüm. Ve bunun ileride nasıl olmazsa olmaz bir konu olacağını anlayınca… …ben kendi çalıştığım şirkette çok ciddi bir maaş düşüşü alarak başka bir bölüme geçtim. Oradaki çok zordur. Ve mimarlarla çalışmaya başladım sürdürülebilir mimari alanında.

• 2024-06-23 14:09 Şimdi doğa üzerinde insan refahına yönelik tüm yapıların genel ismi yapılı çevre. Karbonsuzlaşma yolunda en önemli ve karmaşık alanlardan birini oluşturuyor aslında. Herkes bunu otomotiv sanayi endüstri falan gibi düşünürken aslında binalar neredeyse yüzde kırkından sorumlu. Enerji tüketiminin ve fiziksel koşulların ötesinde yapılı çevre… …aynı zamanda insan aktivitesine bağlı olarak değişen… …tüm canlıların da içinde olduğu çevrenin korunması bakış açısında içeriyor. Bu yüzden aslında hem küresel emisyonların %39-40’ından sorumluyuz

• 2024-06-23 14:09 hem inşaat işleri ve malzemeler de bu toplamın %11’ini temsil ediyor. Gömülü enerji dediğimiz, gömülü karbon dediğimiz. COP28’de gömülü karbonun ne kadar gündemde olduğunu sen de gördün. 5 yıl önce gömülü karbon diye bir şey konuşulmuyordu

• 2024-06-23 14:14 Amerika’da evleri genelde ahşap temelini yapıyorlar ya, biz beton üstüne yapıyoruz. Evet. Bunun sebebi yani sürdürülebilikle ilgili değil değil mi? Mesela o daha çevreci olduğu için değil, başka sebepleri vardır diye tahmin ediyorum bunu. Birincisi tabii ki sürdürülebilikle ilgili. Çünkü beton dünyada en zararlı madde maalesef. İşte bu yüzden de şimdi yapılan bütün çalışmalar, ARGE çalışmalarının büyük yüzdesi betonun içinde geri dönüşüm sağlayıcı malzemeler koyup hala aynı dirençli betonu. Daha hafif ve daha farklı içinde malzemeler olan bir hale getirmek. Maalesef böyle yeşil beton falan deniyor ama ben o yeşilin üstünü çizmek istiyorum. Müthiş yeşil yıkama yapmış oluyoruz. Beton hiçbir zaman yeşil olmaz. Beton betondur bu. Bir de şunu unutmayalım. %100’lere yakın bir şey koymuyoruz içine. Şu andaki çalışmalar sanıyorum maksimum %12 geri dönüşüm malzemesiyle betonu yeşil beton diyor.

• 2024-06-23 14:14 Yine ısrar ediyorum Alçak katlı binalar için çünkü orada yer zemini maalesef sağlam değil. Yine aynı yerlere bina yapılmak isteniyor ve bu bir felaket olur ülkemiz için. Çünkü zemin çalışmalarına yapılan verilen bütçeler çok düşük ve aslında neredeyse iyi bir binanın bir bölü üç bütçesi zemine gider. Böyle bir şeyin imkanı yok. Yine aynı yerlerde binalar yapmaya çalışıyorlar. Ben soruyorum gerçekten zemine bütçe harcayacak mısınız?

• 2024-06-23 15:09 Bir sertifikasyon konusunu biliyorum ki siz de Kaliforniya’da bulunduğunuz dönemde bu konuda dünyadaki ilklerden bazılarına da imza atan projelerde yer aldınız. Bu sertifikaların Türkiye’de de verildiğini görüyorum. Bunlar yani inandırıcı mı? Biz oraya, oralardan bir ofis kiraladığımız zaman veya bir şey yaptığımız zaman gönül rahatlığıyla işte enerji tasarrufu veya farklı şekillerde o binanın yeşil olduğunu düşünebiliriz yoksa bunlar yetmez mi? Yani bunlar okey güzel anlıyoruz ama yetmez ve farklılarını mı yapmamız lazım? Bunlar kesinlikle yetmiyor derin. Çok kısa isim vererek Lead Amerikan sertifikası, Bram İngiliz sertifikası. Şimdi EDGE var, Dünya Bankası’nın finansal kuruluşu, IFC’nin çıkardığı sertifika. Almanların sürdürülebilir binalar sertifikası var.

• 2024-06-23 15:10 Türkiye’de 650’ye yakın sertifika almış bina var bu uluslararası sertifikaları. 7 tane de YSTR adayı olan sertifika var, yerel sertifikamız. Fakat baktığımızda bunlar okyanusla bir damla. Türkiye’deki her yıl ne kadar konut yapıldığını, ne kadar bina yapıldığını gördüğünde karbon salımının düşürülmesi için bize bir araç olarak verilen bu yeşil sertifika konusu maalesef yani sadece pazarlama aracı olarak kalıyor.

• 2024-06-23 15:10 Ama her şeyin bir minimumu var. Kaliforniya’da da mesela Lead Silver çok düşük bir seviyede başladı. Okullar ve hastaneler dediler 2000’li yılların başında minimum buna göre tasarlansın. Türkiye’de de öyle olabilir. YSTR’nin iyi ve çok iyi seviyelerine göre hükümet bastırabilir. Ve herkes hani yeşil şartname hazırlayabilir.

• 2024-06-23 15:10 Belediyeciliğin en önemli olduğu şeye girdik. Hem etki yap konusunda hem de yeşil bina sertifikasyonları mesela belediyelere çok büyük iş düşecek. Onların her biri birer yeşil Mekke olarak… hareket etmek zorundalar, eğitimler vermek zorundalar, izinleri verirken süreçleri kısaltmak zorundalar yeşil bina yapmak isteyenler için. Yani bu teşvikleri belediyeler çıkaracak ki yeşil bina sektörü ilerlesin. Çünkü yeşil bina sektörü dünyada nasıl ilerledi diye baktığımızda ciddi devlet teşvikleri görüyoruz. Kaliforniya’da villanızı yaptığınızda ve solar panel takmak istediğinizde diyelim ki 50 bin dolarlık bir yatırım yaptınız. Altı ay içerisinde federal hükümet size 25 bin dolarlık çek yolluyor. Bu elinizde bir nakittir. Onu ister çocuğunuzun okulu için kullanın, ister yeni bir araba alın.

• 2024-06-23 15:11 ekipman şirketleri hepsi yeşil dönüşüme girdiler. Ve bir klima almak istediğinizde, bir çiller almak istediğinizde, bir ısı pompası almak istediğinizde… …artık siz en üst seviye, en iyisini alabilirsiniz iklime zarar vermeyen. Ve eğer mesela camlarınızı değiştirecekseniz ki biz birinci erkek yurdunda… …Boğaziçi’nde onları yapmıştık. Çift cam, dışarıda glazing olan, ahşap çerçeveleri olan. Çünkü enerji simülasyonunda çerçeve ve camın değeri ikisi birden ortak. Yani sadece iyi bir cam seçerek olmaz. Çerçevenin de iyi olması gerekiyor yeşil anlamında. Bu nedenle var olan bütün binalarda sıfır atık yaklaşımı vitrifiyelerin değişirken muslukların değişirken debilerinin düşük olması.

• 2024-06-23 15:11 Hani bizzat o iyileştirmenin gördüm, aydınlatma bile. Yani daha iyi aydınlatma, circadian aydınlatma diyoruz biz. İnsanın bünyesine, günün saatlerine göre aydınlatmanın yoğunluğunun değişmesi, renginin değişmesi. Bunların hepsi artık önümüzde. Bunları yapmayan ölsün diyorum.

• 2024-06-23 15:11 Yani iyi bir yeşil çatı yaptığınızda asla su sorunu yaşamazsınız. Eskiden su içeriye giriyormuş. O yüzden korkuyor insanlar. Şimdi kötü çözümlerden biz iyi çözümlere geliyoruz. Geçenlerde bir yalıtım firması çağırdı. Tamamen döngüsel malzemeleri. Geri dönüştürülmüş malzemeden ve açık renkli. Isı yalıtım için ve su yalıtımı için. Amerika’da Cool Roof Association var. Yani serin çatı derneği. İlk duyduğumda çok gülmüştüm ama gerçekten öyle. Çatılarımız kuyu renkli ve ısıyı müthiş yayıyorlar. Aynı şekilde siyah arabalar da öyle. Lütfen arabalarınızı beyaz ya da gri seçin. Asfaltın üzerinde siyah araba ve koyu renkli çatılar 5-10 derece inan. O apartmanın etrafında ısı adası yaratıyor. Halbuki çatınız açık renkli olursa, arabaları açık renkli seçer, üstünü kapatırsanız, bütün bahçe kenarına ağaç dikerseniz birdenbire müthiş serin bir ortam yaratacaksınız.

• 2024-06-23 15:12 Devlet için benim ısınmak için daha az doğalgaz harcamam onun için yararlı. Çünkü cari açığı azaltacak. Ben ısınmaya ödeyeceğim parayı, ki oradan da vergi alıyorsun, onu keselim. Çünkü cari açığını arttıracak. Sen şu yeşil binalarda kullandığın malzemeleri ona buna biraz teşvik ver. Diğerlerini de birazcık fazla yap. Yani ikisi zaten dengelenecek. Bana yansıtmana gerek yok. Ben müşteri, vatandaşa yansıtmana gerek çıkacak bir şey de değil. Dünya da böyle yaptı galiba. Teşvikler bu şekilde çalıştı. Kesinlikle öyle çalıştı.

• 2024-06-23 15:12 Bakın son Dubai’de olan o fırtınalar bile soğuttu beni o ülkeden. Demek ki birilerinin diliyle dişi arası bir felaket yaratmak bu hoş bir şey değil. Düğmeye bastılar ve ülke büyük bir felakete sürüklendi. O sel felaketi mi? Sel felaketi, sel felaketi. Yani ülkemizi mümkün olduğu kadar doğal halinde tutmak.

• 2024-06-23 15:18 Tamam kasten gidip vurduğun olmaz ama taksiyle insan öldürme buna denir. Bu tarz değişiklikler falan da olmadan da ben çok bilmiyorum bir şey değişebilir mi?

• 2024-06-23 15:19 Şehirlerin çevresine seti çekelim. …kendi içerisinde şehirleri toparlayalım, vergileri yükseltelim. Kişiler on tane ev alamasın, öyle değil mi?