Sağlığın Mühendisliği

Note

Sağlık, hayattaki her şeyi anlamlı hale getiren ilk koşuldur ve diğer her şeyin anlamını sağlık olmadan kaybederiz. Biyomühendislik, genetik ve hücresel seviyede insan sağlığına müdahale etmeyi mümkün kılarak hastalıkların tedavisinde devrim yaratmaktadır. Türkiye’de faaliyet gösteren Abdü İbrahim İlacı’nın iştiraki Abdübio, 2028 yılında yerli ve milli bir kanser ilacını piyasaya sürmeyi hedeflemektedir.

Highlights

• 2025-01-03 16:58 Havaalanı koşturmacasında denk geldiğim bir arkadaşım yaşı epey ilerlemiş, annesinin yine yaşı gibi epey ilerlemiş demans hastalığı yüzünden yaşadıklarını anlattı ayaküstü. Vedalaşırken kurduğu cümle hiç aklımdan çıkmıyor. Allah uzun ömür versin sözü pek de iyi bir dilek değilmiş bugün onu anladım diyordum. Onun tenaştan ötürü yarım bıraktığı fakat benim tamamladığım kısmıyla bu dileğin tam karşılığı herhalde şöyle bir şey olmalı. Allah sağlıklı ve uzun bir ömür versin. Sağlık bu hayattaki her şeyi anlamlı hale getiren ilk koşul.

• 2025-01-03 16:58 konuğum Bu alanda Türkiye’de faaliyet gösteren Abdü İbrahim İlacı’nın iştiraki Abdübio’nun grup başkanı Dr. Ali Özel. Hoş geldiniz Ali Bey.

• 2025-01-03 16:59 teknoloji. Eski teknoloji nasıl oluyor? Doğada olan şeyler. Örneğin Aspirin’e gitsek ki 1890’lı yıllarda Bayer bunun patentini alıyor. Mucize ilaç. Aslında mucize ilaç olarak belirtiyorlar. Çünkü her şey iyi geliyor o zamanın şartlarında.

• 2025-01-03 16:59 İnsülini şu dünyada gidip çevrede bulmak mümkün değil. Aspirinin kökü söğüt ağacının kabuğundan gelir. Ama insülinin kökü pankreastan geçiyor. Dolayısıyla biyoteknolojinin tanımını yaparken, Biyolojiyi kullanaraktan ilaç yapabilirsiniz, bitkisel ürünler yapabilirsiniz ama önemli olan canlı yapıyı kullanıp, canlının şifresini kullanıp, canlının genetik yapısını kullanıp insan hayatına, sağlığına faydalı olacak şeyleri üretmek oluyor.

• 2025-01-03 16:59 Kanser genetik bir hastalık. Yani bu şey anlamına mı geliyor? Kalıtsal anlamda mı genetik yoksa gen kaynaklı genetik mi? İkisi birden. Yani sizin aile yapınıza bakaraktan annenize, babanıza, dedenize biz tahmin edebiliyoruz.

• 2025-01-03 16:59 Sizin gen haritanızı biz aslında şu an en son aldığım bilgiye göre 22 saatte çıkarabiliyoruz. 22 saatte sizin bütün gen haritanızı çıkartıp o haritada acaba hangi tür hastalıklara kanser ve diğerlerine yakalanma ihtimalinizin ne olduğunu bilebiliyoruz.

• 2025-01-03 13:50 Eğer insan 150 yaşına kadar yaşayabilseydi bütün insanlar nihayetinde kansere yakalanıyor. Yani kanser olacaktı ve belki de hayatını bundan kaybedecekti diye.

• 2025-01-03 17:01 Örneğin mesela bana şey soruluyordu, kovid zamanında Çin aşısını kullanmak ister misiniz ya da Rus aşısını kullanmak ister misiniz? Biz normal şartlar altında etik kurallar içerisinde bir herhangi bir ilacın bütün klinik çalışmalarını takip ediyor olabilmemiz lazım. Yani işte Bionte’nin yaptığı, Moderna’nın, AstraZeneca’nın bunların yaptıklarının hepsinde herkesin ulaşım hakkı var. Ancak işte Çin’de ya da kapalı ekonomilerde bazen bu bilgiler olmuyor. Olmadığı zaman biz onları kabul etmiyoruz. Bilimsel olarak tavsiye de etmiyoruz.

• 2025-01-03 17:03 Başarı oranı ne oluyor? İnanılmaz. Örneğin yüzde seksen dokuz tamamen remisyon diyoruz. Çocuklarda yani bakın kanserde yüzde seksen dokuz başarı hem de ölmek üzere olan hastalarda. İnanılmaz. İnanılmaz bir rakam. Tabii bunun bir rakamsal boyutu da var.

• 2025-01-03 17:05 Diğerlerine de çare bulunmaya başlanıyor. Ancak hastaya ulaşımda problem var. Biz mühendisler o zaman işin içine giriyoruz zaten. Dikkat edin yani yarım milyon dolara Amerika’da bir çözüm yolu varsa yani zenginler ya da Amerikalı kanser hastaları yaşasın ya da dünyadaki diğer hastalar yaşamasın bu da etik değil. Dolayısıyla onun maliyetlerini düşürme işi yine biz mühendisleri düşüyor.

• 2025-01-03 17:06 teorik olarak evet. Yani teorik olarak bütün hastalıkların aslında kökenini bulmuştur. Kökenini bulma noktasındayız. Buna inancımız da yüksek. Neden yüksek? Çünkü ilk defa 2017 yılında hücre terapisini FDA kabul etti. Gen terapisini kabul etti de bunlar mesela SMA hastaları burada Türkiye’de. Hatırlarsınız. Onlar mesela gen transferiyle yapılan bir şey. 2-3 milyon dolar. Yani değişik hastalıklara da uygulanabilir.

• 2025-01-03 17:06 Bakın ben doktoruya başladığım zaman hocam bana şöyle söylemişti. Ali demişti. Biz genleri buluyoruz ama üretemiyoruz. Hastaya veremiyoruz. Bu çok pahalı. Bin dokuz yüz doksan beş yılında bir Hastanın tedavisi 150 bin dolar. Bugüne taşıyın, yine milyon dolarlara geliyordu. Bana bunun mühendislik problemi olduğunu, artık bu ilaçları mühendislerin çözmesi gerektiğini. Çünkü bizim için önemli olan nokta hastaya ulaşması. Yani Amerikalı hastalar yaşasın.

• 2025-01-03 17:06 Şimdi global olarak baktığınız zaman, global şirketler çok zengin şirketler ve çok yatırım yapıyorlar. Milyar dolarlar yatırımlar yapıyor. On, yirmi projeye yatırım yapıyor ama bir tanesi çıksa sonuçta bunu karşılıyor.

• 2025-01-03 17:06 Abdü İbrahim olarak Abdi Bio’da vizyonumuzu önce Türkiye’nin ilklerini yapacağız, sonra dünyada bir ilk yapacağız diye koyduk.

• 2025-01-03 13:58 Yarın öbür gün bunu dışarıya satacağımız ürünleri Az evvel fiyatlardan bahsettim. Çok yüksek maliyetler. Öyle bir maliyet de yapalım ki yurt dışında bu ilaçları yapan kişilerle rekabet edebilecek, global satabileceğimiz çifte katma değer.

• 2025-01-03 17:07 İki tane problem var. Bir tanesi zaten biyoteknolojik ilaçların üretimi. Üretim dediğim zaman da hücreden itibaren aktif maddenin yapılması zor ve bunun yüksek ölçekte yapılması gerekiyor ki maliyetler düşsün. Yani ben bir üretim yaptığım zaman on bin, yirmi bin, otuz bin ilaç yapabiliyorsam maliyet düşüyor.

• 2025-01-03 17:07 Biz milli ve yerli kanser ilacının yüksek ölçekte, ölçekte yani Türkiye’nin en yüksek ölçeği, en yüksek biyoreaktörleri 2000 litre. Şu ana kadar Türkiye’de en yüksek biyoteknolojik üretim 50 litrede yapıldı. Biz 2000 litrede üretimleri bitirdik. Şimdi FAS çalışmalarına geçmeye başlıyoruz.

• 2025-01-03 17:08 geleceğe yatırım yapmamız gerekiyor. Milli molekülümüzü iki bin yirmi sekiz yılında patenti bittiği zaman vereceğiz. Üretimlerini şu an yapıyoruz. Ama patentleri henüz bitmediği için beklememiz gerekiyor, ruhsatlandırmak için. İki bin yirmi sekiz yılında.

• 2025-01-03 17:08 Makalede şöyle söylüyordu. 2040 yılı biyobütünleşme yani artık bütün herkesin beraber çalıştığı beraber yani biyoteknoloji malzeme birimleri bir araya gelerekten bazı çözümleri… bulacakları ve insan yaşının ilerleyeceği. Aslında çok şeye gitmeye gerek yok. Ben Time dergisini takip ediyorum. Onlar söylediler zaten 1997 yılında. Dediler ki 2045 dediler onlar.

• 2025-01-03 17:09 Bir tanesi artık biz doku da yapabiliyoruz. Yani biz gen transferlerinden bahsettik hastalıkları iyileştirme ama yarın öbür gün pankreas kanseri mi oldunuz? Pankreasını değiştirebiliriz. 3 boyutlu tarama ve de 3 boyutlu kan yapma. Tabii bunlar artık olabilecek yani. Kanserin tedavisi pankreasınızı değiştirerek olabilecek.

• 2025-01-03 17:10 Dünya ilaç pazarının yüzde 42’si Amerika’da. Çok büyük bir market. Ve orada satış yapmak bir ayrıcalık. Bunu yapabilmek için de iyi çalışmak gerekiyor. Biz de bunu yapmayı vizyonumuza koyduk.