İsrail-Hizbullah Ateşkesi, Bluesky Gerçekten X’e Alternatif Olabilir mi? | Çerçeve S3 #55

Highlights

• 2024-12-12 10:53 1800’lerde Lübnan coğrafyasında çeşitli isyanlar yaşanıyor. İsyanlar sonucunda Osmanlı’daki çeşitli etnik unsurlar birbirlerine karşı katliam girişimlerinde bulunuyorlar ve buna Fransa müdahale ediyor. Osmanlı’nın yapamadığı müdahaleyi neredeyse Fransa yapıyor ve Fransa’nın Lübnan coğrafyasında tarihsel bir hak iddiası var.

• 2024-12-12 10:53 Doğrusu Haçlı Seferlerine kadar dayanan buradaki Maruni etnisitesinin Katolik olmasının da etkisiyle beraber Fransızlar Lübnan coğrafyasına özel ilgi duyarlar

• 2024-12-12 10:52 Fransa’nın şu an gücü de azalmış durumda Lübnan’ı koruyabilecek, Lübnan’a hamilik yapabilecek bir noktada değil çünkü Lübnan’da sahada İran’ın etkisine dur diyebilecek bir Fransa olmadığı gibi böyle bir gücü olmayınca da İsrail’in Fransa’yı da çok ciddiye almadığını söyleyebiliriz.

• 2024-12-12 10:52 73 krizinde de, 73 savaşında da, Yom Kippur savaşında da bu savaş sonrasında mesela tüm Arap devletleri OPEC üzerinden batıya bir petrol ambargosu uyguladılar. Petrol fiyatları yükseldi, petrol krizi dediğimiz süreç yaşandı. Düşünün bizim Ajda Pekkan’ın şarkılarına kadar uzanan, kültürümüzü, sosyolojimizi değiştiren, yaşam tarzımızı, arabalarımızın tasarımlarını değiştiren bir kriz yaşandı. Tüm dünyayı etkiledi.

• 2024-12-12 10:52 Arap-İsrail savaşı ve fakat sonunda öyle ya da böyle bir denge sağlandı ve bir noktada da Camp David anlaşmasıyla 80’ler gelirken İsrail, Sina Yarımadası’nı Mısır’a bırakmak zorunda kaldı.

• 2024-12-12 10:53 Burada Suudi Arabistan’ın başında Kral Faysal vardı o zamanlarda, o çok önemli bir faktördü. Kral Faysal o zaman şöyle diyor Mert, Yani bir batılı delegasyon karşısında, delegasyonu kendi çadırında kabul ediyor, resmi konuttan ziyade. Ve batılı delegasyon bu petrol ambargosu karşısında şikayetlerini ifade ederken, biz bu çadırda yaşamaya hazırız, siz de hazır olun diyor.

• 2024-12-12 10:53 Onlara karşı Kral Faysal, Suudi Arabistan Kralı. Böyle efsanevi günlerden geçer ama Kral Faysal’ı sonra yine Suudi Arabistan Hanedanı içerisinden, hanedan üyesi birisi bir suikastle öldürüyor. Arkasından da Suudi Arabistan daha ziyade Batı kampındaki çizgisini daha kalınlaştırıyor

• 2024-12-12 10:53 Batı kampına iyice yakınlaşıyor ve bugün şöyle söyleyelim İsrail’in yaptığı saldırılar bu kadar pervasız yapılabiliyorsa burada Amerika’nın veyahut da Batı’nın olayından ziyade aslında ki bakarsanız Netanyahu hakkında Batı’nın mahkemelerinin aldığı kararlar bile var. Fakat İsrail’in yaptığı saldırıların arkasında asıl destekleyici, yabancı güçün ben bugün Suudi Arabistan gibi, Mısır gibi daha ziyade Sünni güçlü ülkeler olduğunu düşünüyorum

• 2024-12-12 10:54 Bunlar İsrail’in yaptığı saldırılardan, Hamas’ın ezilmesinden ve İran’ın gücünün sınırlanmasından ortalığı da gayet demin olduklarını düşünüyorum ki adım adım arada duyuyoruz İsrail’in kimi yetkililerin of the record söylemlerini, kimi Arap devletlerinin onları saldırmaları için kışkırttığına dair, kimi İsrail’in yetkililerin söylemleri bile piyasaya düşüyor.

• 2024-12-12 10:54 Bugün biliyorsun Özbek, İslamcı, terörist diyebileceğimiz insanlar Birleşik Harpi Milletleri’nde İsrail’i bir hahamı öldürdüler ve oradan kaçabildiler.

• 2024-12-12 10:54 Şimdi Arap Emirlikleri ile Türkiye arasında bir iade anlaşması da yok. Bu da hukuken aslında biraz tartışmalı bir şey. Türkiye bu iade ile beraber aslında biraz İsrail tarafıyla da tekrar konuşmanın, tekrar diyaloğunun yollarını açmış durumda

• 2024-12-12 08:06 Şu Birleşik Devlet Milletleri’ndeki Haham’ı öldüren, Aham’ın da İsrail ordusuyla da bağlı olduğu da söyleniyor bu arada. Mahama öldüren iki özbeyin Türkiye’de yakalanıp iade edilmesini, hatta hukuku askıya alınarak, teşhidli prosedürlere askıya alınarak iade edilmesini de not ettim. İlgimi çekti.

• 2024-12-12 11:02 nstagram’ın Aslında içerisinde de reklamın yapıldığı gibi Threads adında bir uygulaması vardı. Threads en popüleriydi aslında Twitter, alternatif sosyal medyaların. Ve bunun haricinde Mastodon adında çok daha aslında hiç merkezi olmayan bir sosyal medya platformu vardı. Ben de zamanında Mastodon’u denemiştim. Ama o kadar yaygınlaştığını göremedim açıkçası. Ama şimdi verilere baktığımızda da BlueSky’in bir alternatif oluşturabildiğini az çok görebiliyoruz

• 2024-12-12 11:02 Baktığımızda 5 Kasım itibariyle Threads’in aktif kullanıcı sayısı BlueSky’in 5 katı kadarmış. Ve aslında Threads’e her gün gelen kullanıcı sayısı BlueSky’e göre çok daha fazlaymış

• 2024-12-12 11:03 Trump’ın kazanmasının ardından aslında her gün şu anda 1 milyondan fazla kişi BlueSky’a geçiş yapmaya başladı. Twitter’ın kullanıcı sayısı ise her geçen gün azalıyor. Yani bu aslında sabittir. Her gün yaklaşık 50 bin, 60 bin kişi Twitter’dan ayrılır ama yine hesaplar gelir.

• 2024-12-12 11:03 Guardian, dünyanın en önünde gelen haber sitelerinden, medya kuruluşlarından bir tanesi… …bundan sonra Twitter’dan ayrıldığını, X platformu bundan sonra kullanmayacağını… …ve bunun temel sebebinin de aslında X’deki toksik dilin… …X’in aslında tamamen Elon Musk tarafından kontrol edildiğinin… …ve algoritmada tamamen Elon Musk’ın etkisi olması dolayısıyla… …kendilerinin aslında içeriklerinin… Seyitleri gibi yönlendirilemediğini söylediler

• 2024-12-12 11:04 Mesela ben kendi adıma şöyle söyleyeyim Mert. Şimdi ben mesela biraz işte Metallica, Iron Maiden falan dinliyorum YouTube’da. İşte tarih konusunda da birçok belgesel dinlemişliğim var YouTube’da. İşte bu algoritmik girişlerin sonucunda YouTube bana bir ara sürekli Hitler videosu gösteriyor. Şimdi, rock müziği genelde beyaz erkekler dinliyor, belli yaş üzeri. Tarih videolarını da genelde beyaz erkekler dinliyor, belli yaş üzeri. İşte öyle bir demografiye düşüyorum ki en son Hitler videolarını izlerken kendimi buldum. YouTube’daki tüm Hitler videolarını izlemiştim. Hitler’in tüm YouTube’da konmuş videolarını izledim. Sonunda YouTube’da baktım, Hitler videoları çok izlenmeye başladı, Hitler’in konuşma videoları. Tek tek hepsini kaldırdı. Hatta o kaldırılan videoların da konduğu ayrı bir web sayfası oluşturuldu. Youtube’dan kaldırılmış videolar sayfası falan var. Merak eder oraya da gidip bakabilir.

• 2024-12-12 11:08 Elon Musk net bir şekilde bir tavır almış durumda ve bazı hesaplar daha çok gösteriliyor bazı hesaplar saklanıyor bu shadow ben dedikleri gizli yani bazı hesaplar gizleniyor ben bunu kendim mesela mavi tıklı bir kullanıcı olarak net bir şekilde görüyorum az çok dediğin gibi ben belli bir popülitesi olan ama çok popüler diye oynamayan bir hesabım aslında kendi Twitter kullanımından onu söyleyebilirim objektif olarak ama ancak şu Bunu biliyorum hani, hangi tweet ne kadar takipçilere ulaşır, ne kadar ilgi çeker, az çok bilebildiğim şeylerdi. Bu algoritma konusunda Elon Musk gerçekten Twitter’ı biraz karıştırdı. Bilgi veren, hafif nükteden ortalama bir tweetim mesela benim daha öncesinde ne kadar görülüyorsa, Şu an çok daha az görülüyor mesela.

• 2024-12-12 11:08 Onun dışında mesela bundan iki yıl önce interaction’lara mı bakıyorum, etkileşimlere mi bakıyorum, beni takip etmeyen insanlarla bir etkileşim kurabilir haldeyken, şu an neredeyse sadece beni takip eden insanlarla etkileşim kurabildiğimi görmeye başladım. beni takip etmeyen insanlarla kurduğum etkileşim sayısının, oranının kendi etkileşimlerim arasında azaldığını net bir şekilde gördüm. Elon Musk bu konularda birazcık daha acımasız, birazcık daha bu algoritma konusunda olayı abarttığını net bir şekilde söyleyebilirim Elon Musk’ın

• 2024-12-12 11:09 YouTube’daki yayın bizim için daha kıymetli oradaki istatistik daha anlamlı YouTube linkini verdiğimiz zaman YouTube linki olan bir tweet daktilo hesabından atıldığı anda Aslında Mert, YouTube linksiz bir tweet, düz yazı olarak takviye hesabına atılmasıyla kıyasla çok daha az insan tarafından görülüyor. Böyle ciddi bir sıkıntımız var.

• 2024-12-12 11:10 Hatta Elon Musk buna şunu söyledi, bu tarz eleştirilere karşı. Yani tweetinizi yazın, linki, o tweet ilgiyi çeksin, siz linki bir sonraki tweetle, tekrar ikinci bir link tweeti atın. çözümü böyle önerdi Elon Musk bize açıkçası gerçekten sıkıntılı yani şöyle bir şey var işte benim şurada şurada yayınım var diyor ve çünkü Twitter X şu anki adıyla uygulama olarak bizim başka bir uygulamaya mesela YouTube’a gitmemizi istemiyor. Ve bizim YouTube’a verdiğimiz her link aslında tweetlerimizin görüntüsünü, postlarımızın, paylaşımlarımızın görüntülenmesini azaltıyor

• 2024-12-12 11:10 Tabi mesela Twitter’ın bir yandan da yakın çalıştığı kardeş platformları var. Bu da ayrı bir sıkıntı. Yani şöyle söyleyelim, OnlyFans ile Twitter Çok iç içe. Birçok OnlyFans platformuyla Twitter çok rahat paylaşım yapabiliyor OnlyFans’cılar. Bu da Twitter’ın, hani şöyle söyleyelim, gerçekten artı 18 bir site haline gelmesini neredeyse sağlıyor. Birçok istediğiniz, istemediğiniz tweetlerde sürekli OnlyFans’cıları görüyorsunuz

• 2024-12-12 11:11 Twitter gerçek anlamda bir çatışma alanı artık. Elon Musk Twitter’a o kadar parayı boşuna vermedi. Onlarca milyar dolar, 40 milyar doların üzerine bir para Twitter için harcandı. Bu paranın kesinlikle bir karşılığı vardı ve şu anda Twitter üzerinden Elon Musk gerçekten Amerikan medyasını formatlıyor

• 2024-12-12 11:11 Yani ben Donald Trump’ın Twitter’dan engellenmesini sıkıntılı bulmuştum. Açıkçası orada yaptıkları hareketler sorun yarattı diye düşünüyorum. Bu tarz platformların kendilerini bir ahlak, etik, yargısı pozisyonuna sokmalarını tartışmalı olarak buluyorum. İfade özgürlüğü açısından çok sakıncalı olarak bulunuyorum ve tartışmasız bir şekilde bunların asla bir otoritesi olduğunu kabul etmiyorum

• 2024-12-12 11:12 Ne TikTok’un, ne başka bir platformun, ne Twitter’ın, ne Instagram’ın etik konularda herhangi bir kimseye yol gösterecek, onları yönetecek bir iradesinin, gücünün olmaması gerektiğini düşünüyorum

• 2024-12-12 11:12 Blue Sky’ın da ciddi şekilde sorunlu olduğunu düşünüyorum çünkü… Yani Blue Sky’ın da bir sahibi var. Bahsettiğin gibi bir mesele var ortada. Yani orada tamamen bir merkezsizlik lazım. Blue Sky’ı da birkaç milyar dolara Elon Musk satın alırsa ne olacak peki? Bu arkadaşlar hani Blue Sky’a gittik, kurtulduk falan öyle bir durum yok. Yani öyle bir kolay kurtuluş olacağını düşünmüyorum. Seninle beraber bahsettiğimiz teknoloji şirketlerinin libertarian, sağcı hatta yavaş yavaş Trumpçı tavrının da ortada olduğunu görmek lazım

• 2024-12-12 11:13 Bizim FriendFeed’imizi Facebook satın aldı o zamanlarda ve Facebook’un FriendFeed’i kapatması ihtimali konuşuluyordu. Biz FriendFeed kapatılacak diye bir arkadaş grubu olarak neredeyse birlikte Twitter’a geçmiştik 2009 senesinde. O zamandan beri Twitter’dayım açıkçası

• 2024-12-12 11:14 Yani Twitter’a ciddi bir rakip olduğunu ben düşünmedim. Nitrates’in de, Mastodon’un. Gerçekten ciddi bir şekilde piyasaya girdiğini görmedik. Bir bluescreen alternatif olabilir ama tabii ki şu da var. Sosyal medya platformunun tarihine baktığımızda aslında bu açık kaynak kodlu olmak, bu kadar merkezi olmamak güzel bir şey gibi anlatıyoruz ama işin sonunda dönüp dolaşıp şu noktaya varıyor. Açık kaynak kodlu olanlar bu kadar merkezi şekilde yönlendirilmeyen sosyal medya platformları gelişmekte çok zorlanıyorlar. Aslında ne kadar merkeziyseniz, ne kadar otoriterseniz Aslında ne kadar kapalıysanız bir anlamda da, o kadar hızlı büyüyebiliyor platform.

• 2024-12-12 11:15 Mesela bir örneği öncesinde Twitter’ın veri arayüzüne API denilen paneline bütün kullanıcılar erişebiliyorlardı. Bu araştırmacılar, akademisyenler mesela Twitter’da bir araştırma yaparken… …bu panele ücretsiz bir şekilde erişip, mesela 10 yıllık bir tweet verisini… …ücretsiz bir şekilde erişip buradan araştırmalarını yapabiliyorlardı. Fakat Elon Musk geldikten sonra bu panel genel kullanıcılara kapatıldı. Ve aslında daha derin bir araştırma yapmak istiyorsanız… …Twitter’da Twitter’e ödeme yapmanız gerekiyor bu panele erişmek için. Ve sonra da ortaya çıktı ki Elon Musk tabii ki bu paneli ve aslında bu büyük… …veri havuzunu yıllardır orada berikmiş olan kelime bazlı paylaşımlardan oluşmuş olan veri tabağını… yapay zeka şirketlerine bir ücreti karşılığında satıyor.

• 2024-12-12 11:17 BlueSky. Sky platformu. Ama tabii ki yani Twitter gibi basit bir arayüze sahip değil o kadar da. Mesela girdiğiniz zaman adınız ne, kullanıcı adınız ne? Bunu belirlemekte kimi zorluklar yaşayabiliyorsunuz. Çünkü Twitter’da aldığınız handle’ı mesela özel kullanıcı adı olarak alıyorsunuz. Sonrasında değiştirme şansınız yok. Ama Blue Sky’da bunun çok istisnaları var. Mesela bir web siteniz varsa orada özelleştirilmiş bir handle’a dönüştürebiliyorsunuz onu sonra. Ama ilk gelen kullanıcılar bunu anlamakta zorlanıyorlar. O yüzden biraz basitlikten uzak özelleştirebilir bir paneli var ve bu ileride aslında büyümesini bence zorlaştıracak bir şeye dönüşebilir

• 2024-12-12 11:18 Türkiye’de hakikaten bakmak lazım. Bu sosyal medya platformları nasıl popülerleşiyorlar diye. Bir örnek, dünyada en çok indiren örnek, hemen onu vereyim. Facebook. Facebook nasıl popülerleşiyor? Facebook ilk başta Amerika’da ayvilik okullarına ait e-maillerle ancak üye alıyor. Ve o zaman biliyorsunuz ki Facebook’un tüm üyeleri Harvard’da, Yale’de, Princeton’da falan. Harvard, Yale, Princeton uzantılı mail adresiyle ancak Facebook üyesi olabildiğinizi gördüğünüz zaman biliyorsunuz ki orada çok düzgün insanlar var. Bu da sosyal medyanın her zamanki en büyük vesilelerinden birisi. Tırnak içinde biraz bir dating app tarzı açılım vardır sosyal medyanın her zaman

• 2024-12-12 11:18 Bakarsanız YouTube’un bile geçmişinde sosyal medyada hani biraz dating app tarzı uygulama olduğunu söyleyebiliriz. Hatta Facebook zaten insanların birbirlerine puan verdiği falan bir uygulamaymış ilk kurulduğu anda

• 2024-12-12 11:19 şırı sağ hesaplar. Irkçı paylaşımlar, ırkçı mimler Twitter’da eskisinden olduğundan çok daha yaygın bir şekilde dolaşıldı. Bizim dilimizi, siyaseti, diskuru toksikleştiriyor mu? Evet, toksikleştiriyor gerçekten de. Biraz rahatsız edici. Elon Musk bu konuda pervasız. Türkiye’de biz zaten benzer bir dönüşümü görmüştük. bizim işte bu Türkiye’de yükselen aşırı sağ bir şekilde işte Sinan Oğan’ın artan oyları, Zafer Partili’nin yükselen etkileşimleri, sürekli insanların linç olarak edilmesi falan dünyadaki trendde de farklı değil. Öfkeli geniş erkek kullanıcılar, Türkiye’de de dünyadaki trendin takipçileri.