Cadılık

Highlights

• 2024-01-19 13:57 Konuğumuz da Ceren Sungur. Ceren Sungur bir tarihçi, çevirmen, editör ve yayıncı. YouTube’da Tarih Obası isimli bir kanalı var. Ve konuyla ilgili de çok sayıda editörlüğünü yaptığı kitap var. Bunlardan bir tanesi Şamanlar ve Cadılar, Sibirya’dan Balkanlara Şamanlar ve Cadılar. Bu dört ciltlik bir kitap. Aynı zamanda Cadılar, Ebeler ve Hemşireler isimli bir başka editörlüğünü yaptığı kitap var. Bir mikro tarih çalışmasının çevirmenliğini yaptı.

• 2024-01-18 17:35 Bir teoriye göre insanlık biliyorsunuz en erken evresinde anarkil bir süreçten geçmişti. İnsanlığın ilk tanrıları olan tanrı çalar cadılığa ilham verdi.

• 2024-01-18 17:35 Bunlar ilerleyen safhada otacılara evrildiler. Yani bitkilerden, hayvan parçalarından veya işte hayvanların çeşitli salgılarından elde edilen maddelerden ilaç yapan.

• 2024-01-18 17:36 Bir başka teoriye göre de Pagan dönemde özellikle Avrupa söz konusu olduğunda Avrupa’nın Pagan döneminde yine şifacılık yapan, aslında ak cadılık dediğimiz işlevi gören, bizim dilimizdeki tam karşılığı bunun halk hekimliği, bu işlevleri gören kadınların Hristiyanlık sonrasında şeytanlaştırılması, ötekileştirilmesinden ibaret bir şey cadılık. Ama net olarak nerede başladı, ne zaman başladı bunları bilemiyoruz.

• 2024-01-18 17:37 Ama insanlar inanıyorsa sosyal bilimin görevi insanların onlara neden inandığını aslında anlamaktır. Bence ayrıca cadı diye bir şey vardır.

• 2024-01-18 17:40 Birini aşık etmeye çalışmak gri büyü diyelim. Bu kadar da kara bir şey değil. Kim kimi aşık ettirmeye çalıştığında da çok yakından ilgili bence bu.

• 2024-01-18 17:42 Fakat diğer yandan en çok yakılma olayı 16. ve 17. yüzyıllarda gerçekleşti ve sadece Katolik ülkelerde değil daha çok protestan ülkelerde gerçekleşiyor.

• 2024-01-18 17:42 Hatta bu Amerika’daki cadı avları da zaten Avrupa’dan oraya göç eden püriten bir Hristiyanlık anlayışını benimsemiş kişiler tarafından gerçekleştiriliyor.

• 2024-01-18 17:45 Yine meşhur Cadı çekici kitabı Malleus Maleficarum, 15. yüzyılda yayınlanmış bir kitap.

• 2024-01-18 17:45 Zaten bunu okuduğunuzda, bunun çeşitli detaylarına dikkat ettiğinizde çok derin bir kadın düşmanlığı görüyorsunuz. ve cadıların kadınların hamile kalmasını engellemekle suçlandığını görüyorsunuz.

• 2024-01-18 17:46 Yani sanki adeta vakti zamanında bu şifacı kadınlar kadınlara aslında geleneksel doğum kontrol yöntemlerini öğretiyorlarmış da bu çeşitli otoriteleri rahatsız etmiş gibi.

• 2024-01-18 17:47 Yani bir yandan Rönesans, reform hareketlere süre giderken ve birileri aklın ne kadar önemli olduğunu, insanın merkezde olması gerektiğini söylerken bir yandan devletler, çeşitli otoriteler histerik bir şekilde insanları günah keçisi üretmeye yönlendiriyorlar.

• 2024-01-18 17:50 Kaldı ki büyücüyü ve şifacıyı yaratan da aynı toplum. Tabii aynı toplum. Bazı teorilere göre, biraz daha Marxist bakan teorilere göre bu kadınlar esasen yoksullara yardım ediyorlardı.

• 2024-01-18 17:52 Mesela uyutmama, günlerce uyanık tutma, sonra delme, kanı akacak, garip aletlere bağlama, elleri ayakları, çekiştirme.

• 2024-01-18 17:54 Batı Avrupa’dan en ciddi farkı Balkan cadılığının, cadıların daha köy tipi cadıları olması ve daha aslında gündelik hayatın içindeki bir cadılık.

• 2024-01-18 17:54 Ayrıca Balkan coğrafyası aynı zamanda kurumsallaşmış dinlerin bu ister Hristiyanlık ister İslam olsun takibata uğrattığı, yargıladığı pek çok birbirinden enteresan heretik mezhep diyebileceğimiz yani sapkın görülen Ortodoks inançlar tarafından sapkın görülen mezheplerin de kendisine yer bulabildiği bir yer.

• 2024-01-18 17:55 Yani Balkan cadılığı, Batı Avrupa tipi cadılıktan çok Anadolu tipi büyücülük, şifacılık, cinci hocalık gibi şeyleri anlatıyor.

• 2024-01-18 17:56 Ona ev yılanı deniliyor ve o yılana asla zarar verilmemesi gerek diye düşünüyor. Çünkü o evin koruyucu ruhu.

• 2024-01-18 17:56 Bundan daha ilginci Kuzey Avrupa tipi cadılık. Kuzey Avrupa’da, Finlandiya’da özellikle en çok Samiler, eski adlarıyla Laponlar arasından çıkan Şamanlar cadı diye yargılanıyor.

• 2024-01-18 18:00 İşte kendisi Hatukai Çerkesleri’nin yaşadığı bölgede, Obur Dağı adı verilen bir dağın çevresinde, bir kara koncoloz gecesinde yani bir kış gecesinde gökyüzünde cadaların savaştığını gördüğünü iddia ediyor örneğin. Tabi ki bu anlatı bütün detaylarıyla irdelendiğinde obur kelimesinin bir Türkçe kelime olmasından da yola çıkarak ta vampirlik inançlarına kadar giden enteresan bir silsile olduğunu görüyoruz.

• 2024-01-18 18:01 Diğer yandan evliya şöyle bir şey söylüyor, obur dedikleri mer, sehhar, cazularmış.

• 2024-01-18 18:04 Kadınlar aslında bizde o zamanlar yani doğu halklarının çoğunda ama özellikle Türkçe konuşan halklarda batıdaki kadar ikinci sınıf insan değil işin açığı. Yani eşit de değiliz. Hani bazıları da şöyle iddia ediyor.

• 2024-01-18 18:07 Bizde yani Anadolu topraklarında bir kadın birisini iyileştirdi diye, birisine şifa verdi diye herhangi bir kötü figürle veya kötülükle ilişkilendirilip cezalandırılmışlığı yok yani. Böyle bir şey yok.

• 2024-01-18 18:08 Bir de Osmanlı’nın döneminde hani ben ateistim siz de gelin ateist olun diye meydanlarda bağırmazsan ya da ben sünni değilim ve olmayacağım ve sünni devlete karşı savaşacağım ve kadın erkek beraber ibadet etmeye devam edeceğim diye her yerde bağırmadığı müddetçe kimse senin dininle bilmem neyle uğraşmıyor açıkçası. Yani çok meydan okuman lazım, çok ses çıkartman lazım ve halkı çok etkilemeye başlaman lazım.

• 2024-01-18 18:11 ”Beni dinlesin diye.” dedi. Birisi domuz yağı arıyordu, gelininin kapısına sürecekmiş oğlundan boşansın diye.

• 2024-01-18 18:11 Şöyle söyleyeyim, Mısır Çarşısı veya başka yerlerde domuz yağı diye size aslında kavak yağı satılıyor sevgili büyücüler.

• 2024-01-18 18:15 Bask bölgesinde de bir sürü kadın hiç yoktan yere, orada işte hayvanlar arasında bir hastalık çıkmış, bilmem nerede karı kocasıyla kavga etmiş, işte bir grup kadın dağlara çıkıp ot topluyormuş, şarkı söylüyorlarmış ormanda falan gibi gerekçelerle cadılık olarak yargılanıp yakılıyor. Sayısını hatırlamıyorum da yani Avrupa genelinde en çok kadının aynı anda yakıldığı ve bütün Avrupa’da dehşet uyandırmış bir mesele mesela baskıda kadınların başına gelen.

• 2024-01-18 18:18 Bir öneri sıkıştırdınız araya, The Witch. The Witch, evet evet The Witch. Çok güzel bir filmdir, onu mutlaka izleyin bence.

• 2024-01-18 18:18 Tarih Obası YouTube kanalına bakıldığı zaman Ceren Subur’un daha fazla bilgisini ve yorumunu bulabiliyoruz. Medium’da bloğumuz var. Tarih Obası bloğu var. Orada cadılık içeriklerimiz tek bir yazıda yer alıyor hepsi.