Yeni Medya 451 #46 | Çip Savaşları

Highlights

• 2024-02-25 20:43 Tayvan’ın hikayesi 1987’e başlıyor. 1987’e kadar aslında Tayvan’ın hiç böyle bir konumu yok dünyada. Morris Shank diye bir adam, Texas’ta yaşıyor Amerika’da. Texas Instruments’da çalışıyor bu chip üretiminde. Deneyimli bir adam. Bir anda dünyada yatırım yapacak bir yerler alıyor ve Tayvan hükümetinin ona verdiği desteklerle, Tayvan hükümetinin teşvikleriyle Tayvan’da bu fabrikayı kurmaya karar veriyor. Ve bu fabrikayı kurduktan sonra da zaten Amerika’da daha önce çalıştığı için ve herkesi tanıdığı için o sektördeki birçok firmaya… Niye Tayvan’da kurmaya karar veriyor? Tayvan destek veriyor. Amerika’da vergiler çok yüksek. Başka destek veren hiç kimse yok mu? Yani sadece Tayvan destek veriyor. Yani biraz da kendi kökenlerine denilene de oraya geçmiş olabilir. Ama Tayvan hükümeti de bunu planlı olarak destekliyor.

• 2024-02-25 20:44 Çin tehdidi var. Kendilerini Çin tehdidine karşı korumak için, böyle bir güç kazanmak için bunu planlı olarak büyütüyorlar bu işi. Yani biz eğer bu bir sektörde, dünyadaki böyle bir kilit bir sektörde bir kilit rol oynarsak… …Çin bize o kadar kolay ilhak edemez, bize o kadar kolay saldıramaz.

• 2024-02-25 20:44 Amerika’da bir gazetecinin tweetinde okudum bunu. Şu anda da aklıma gelmedi. Diyor ki bu Arakis gibi bir yer diyor, Tayvan diyor. Çünkü orası dünyadaki en önemli ham maddesinin kaynağını üreten bir yermiş. Orada Spice. Dünyadaki bütün uzay gemilerinin interstellar, yıldızlar arası seyahati için kullanılan benzinin kaynağı olan maden. Maden dediğin kumdan çıkan aslında böyle bir şey. Acayip şey. Müthiş bir benzetme Arakis. Çok güzel bir benzetme. Arakis falan ismi baya geçmişe döndüm ya.

• 2024-02-25 20:45 TMSC’nin 2023 yılı cirosu. Hadi tahmin et bakalım. 2023 Eylül itibariyle son 12 aylık cirosu daha doğrusu. Milyar dolar. Kaç? 67 milyar dolar ciro yapmışlar. 87’de Morris Chang’le yaptıkları girişimin sonucu 2023’te maalesef %6,5’luk bir düşüşle 67,5 milyar dolarlık bir ciro yapmışlar. Aslında bu Morris Chang’in ismini Steve Jobs’ı ya da Bill Gates’i bildiğimiz kadar bilmemiz lazım.

• 2024-02-25 20:45 Çin’in bu 2023’te uygulanan 14 nanometre altı çiplerin oraya satılmasına karşı ABD… uyguladığı ve tüm dünyaya da uygulattığı, hakikaten petrol durumunda olduğu gibi yani İran uyguladığı ambargoya benziyor aslında. Benzer bir kapsamlı bir ambargo bu. Bu ambargoyu delmek için çiplet teknoloji girişimi var Çin’in. Çiplet nedir ve bu Çin’e ne kadar çözüm üretiyor?

• 2024-02-25 20:45 Burada da çiplet dediğimiz şey, daha az gelişmiş çipleri birbirlerine bağlamanın bir yöntemini bularak daha az gelişmiş çiplerin bir araya gelmesinden daha gelişmiş bir çip yapma şeyi. Çiplet diye bir şey. Ama o da bir yere kadar gidebiliyor.

• 2024-02-25 20:45 Bu öyle bir ambargo ki çiplete varana kadar, bu yaratıcılığı sağlayana kadar, götürmesine kadar şöyle bir ambargo. Amerika’da bir Amerikan vatandaşı çip konusunda tecrübeli, bu sektörde çalışan bir Amerikan vatandaşı Çin’e çalışmaya giderse çip sektöründe, Amerika vatandaşlığından çıkarılıyor. Ve hain olarak… Amerika bu böyle bir yasa çıkarmış.

• 2024-02-25 20:46 Türkiye’de duyurulan 65 nanometrelik bir çip fabrikası projesi var, Katar yatırımıyla. Evet, 2023’te Mustafa Varanka henüz teknoloji bakanı iken açıklanmıştı bu. 2023’ün ortalarında, yani seçimden önce, genel seçimden önce… …Katar Hamad Bin Halife Üniversitesi ile TÜBİTAK Bilgem arasında sağlarının iş birliğiyle… …30 milyon dolarlık bir yatırım yapılıyor.

• 2024-02-24 12:37 Bir ihracat olayı ile değil, konuşulacak kadar… en mühim bir şey de değil. 2023 yılında tabii 65 nanometre çip üretme şeysi biraz tuhaf duruyor.

• 2024-02-25 20:46 65 nanometreyle aslında bir sürü şey üretilir. Eski cep telefonları üretilebilir, araçlarda, otomobillerde kullanılan, televizyonlarda kullanılan çipler. Yani genel üretimin bir ihtiyacını karşılayabilirsin ama bu tabii teknoloji atılımından çok bir maliyet ve nisbi bir minimal bir bağımsızlık.

• 2024-02-25 20:46 O Ayşegül İldeniz, Intel Türkiye’nin eski üst düzey yöneticilerinden, şu anda Intel Türkiye’de değil ama Ayşegül İldeniz işte kusursuz fırtına. Çip meselesi diye bir makale yazdı. İki hafta önce yazdı sanırım Oksijen’de ama bu başlıkla Google’dan atılırsa çıkar kesin. Kusursuz fırtınası çip meselesi diye.

• 2024-02-25 20:46 Zaten Joe Biden bununla ilgili bir yasa çıkardı, Çin’e ambargo ve inanılmaz bir teşvik paketi ülke içerisindeki chip üreticilerine. Ve yaptıkları şu hatayı anladılar. Tayvan’a bu kadar bağımlı olma hatası. Yani Tayvan zamanında işlerine geldi. Çünkü üretim ucuzladı. Biz tasarlarız, onlar üretir. Her zamanki o şey mantığı var ya.

• 2024-02-25 20:47 Yani şeyi fark ettiler. Biz, yani Aminat abi biz bir bok yedik. Bütün bu üretimi Tayvan’a kaydırdık ve şimdi ne yapacağız, buradan nasıl çıkacağız diye. Evet yani senin bana gönderdiğin Oksijen’de yayınlanan Ayşegül İldeniz’in yazdığı yazıda da zaten bundan 30 sene önce chip üretiminin %70’i batıdayken, bugün %70’i uzak doğuda olduğunu anlatıyor. Yani hakikaten nasıl bu kadar ilerinden kaçmasına müsaade ettiler? Bunun bu kadar önemli olacağını nasıl öngörmediler?

• 2024-02-25 20:47 Yani bu bile, yani bunun hangisinin ne durumda kullanılabileceğinin, ne durumda satılabileceğinin know-how’u bile çok gizli tutulan bir bilgi. Çok ilginç. Hakikaten bu kadar dünyanın merkezindeki bir konunun… bu kadar hassas dengelere tabi olması ve bunun üstesinden bir türlü gelinememesi çok ilginç.

• 2024-02-24 17:24 Belki Avrupa’da durumu, Avrupa’nın durumunu biraz özetleyebiliriz. Almanya’da üretilen bir çip fabrikası var mesela. Avrupa’da nasıl gidiyor durum?

• 2024-02-25 20:48 Şimdi ABD hem Ohio’da hem de Almanya Magdeburg’da bir çip fabrikası kurma alanında yatırım planı açıklandı. Aynı zamanda İngiltere’nin bu çiplerin yazılımı konusunda bir dünyada önemli atılımları var. Hollanda zaten çip fabrikasının içerisindeki makinaların üretimini yapma konusunda hakim. gelişmiş çipleri yapan tek fabrikanın sahibi. Hollanda’da yani böyle bir avantaj elde etmiş. Küçücük Hollanda arada, ki Hollanda’nın da en büyük şirketi

• 2024-02-25 20:48 Zaten burada Türkiye gibi ülkelerin de aslında sektörün içerisindeki, zincirdeki bir açığı bulup, o açığın üzerine tek bir alanda uzmanlaşması gerekiyor. Yani bugün sen dünya çip fabrikası kurup da, çip fabrikası onlarla rekabet edemezsin ama bir alanı Hepsinin sana ihtiyaç duymasını sağlayabilirsin.

• 2024-02-25 20:48 Almanya’da da ABD ile birlikte, bu kaliteli kuvars kumlarının en büyük ham madde ihracatçısı… Silika gibi kristallerden bahsediyoruz. O kumların en büyük ihracatçısı dünyada. Almanya’nın öyle bir avantajı var. Onlar da orayı tutmuşlar ve pozisyonlarını sağlamlaştırmaya çalışıyorlar.