Nvidia ve Çiplerin Jeopolitiği | Çerçeve S3 #47

Note

Nvidia, yarı iletken çip endüstrisinde lider konumda ve dünyanın en değerli şirketlerinden biri haline geldi. Nvidia’nın başarısının temelinde CUDA adlı yapay zeka teknolojisi ve ekran kartlarındaki gelişmeler yer alıyor. Çin, Nvidia’nın tekel durumunu kırmak için alternatif çözümler arıyor ve ABD’nin baskılarına rağmen çip üretiminde ilerlemeye çalışıyor. Çin, yarı iletken çip üretiminde Nvidia’nın tekelini kırmak için alternatif çözümler arayarak ilerlemeye çalışıyor. Çin’in yapay zeka teknolojilerindeki gelişimi, batıdaki şirketler için ciddi bir rekabet oluşturabilir. Çin’in kendi iç pazarı ve devlet subvansiyonları, yarı iletken çip endüstrisindeki direncini artırabilir. Çin’in açık kaynak kodlu yapıları benimsemesi, Nvidia gibi şirketlerin tescilli ürünlerine karşı rekabeti artırabilir.

Highlights

• 2024-10-25 13:44 Şimdi çok kısa bir arka plan bilgisi vereyim ben. Bu yılın başında Microsoft, Apple’ı geçerek dünyanın en değerli şirketi olmuştu. Sonrasında Apple tekrar zirveye geldi. Ama Microsoft’taki değerlenmenin asıl sebebinin ChatGPT olduğu konuşulmuştu. Çünkü hatırlarsak ChatGPT’yi geliştiren ana firma OpenAI ve OpenAI’da Microsoft’un da önemli bir hissesi var. O yüzden CHPT’nin yarattığı çok yüksek üzerinde inanılmaz imsallik Microsoft’un hisselerinin de değerlenmesine sebep olmuştu. Ama geçtiğimiz Haziran ayında kısa bir süreliğine de olsa Nvidia hem Microsoft’u hem de Apple’ı geçti ve dünyanın en değerli şirketi oldu

• 2024-10-25 13:39 Bu chip basım sürecinde Bir sürü farklı malzeme kullanılmasına rağmen bunlardan en önemlisi, en kritik olanı aslında litografi makineleri. Litografi makineleri de senin de bahsettiğin gibi mesela ESML bir litografi şirketi. Bu şirketler, litografik şirketleri eskiden Canon ve Nikon vardı ama artık onlar biraz bu işi bıraktılar

• 2024-10-25 14:07 Bunun nanometre seviyesinde boyutlardayız. Şu andaki sektör standardı. Standart dediğime bakmayın, bu aslında çok zor ulaşılan bir şey ama 3 nanometredeyiz şu an ve bu 3 nanometreyi başaran, kendi fabrikasında başaran 3 çip üreticisi var. Bunlardan bir tanesi TSM’si, diğeri Intel ve bir de Samsung. Şimdi Samsung aslında çok işin içinde değil çünkü Samsung’un esaslarında ürettiği çipler temelde RAM odaklı.

• 2024-10-25 13:42 Intel aslında ne yapmaya çalışıyordu? Kod yapısını birazcık daha özgür kılan bir fikri vardı Intel’in. Herhangi bir kodu işlemciye aktaran sistemleri belli bir ölçüde daha açık kaynak kodlu yapıyordu. Ve bu sayede mesela AMD, Intel’den daha önce Intel çipleri üretmişti.

• 2024-10-25 13:42 Ve Intel, kod kısmında açık kaynak yaparken daha aşağı kısımlarda yani daha derinde. işlemcilerini kendi ürettiği için, çünkü Intel’in kendi fabrikaları var, işlemcilerini kendi ürettiği için ve aynı zamanda bunların tasarımlarını da kendisi yaptığı için ve bunların da bütün kodlarını da kendisi paylaştığı için başlı başına tam bir işlemci şirketiydi.

• 2024-10-25 13:42 Nvidia bu yolda gitmedi. Nvidia sadece tasarım kısmına ilerledi ve bu aslında önünü de açtı. Çünkü biraz şuna dönüyor olay, herkes kendi bildiği en iyi işi yapsına dönüyor ve Intel TSMC ile çok baş edemedi. Bu anlamda Nvidia’yı birazcık daha Samsung, Intel’e oranla biraz daha sona yakın yani son kullanıcıya daha yakın bir firma olarak görmekte fayda var

• 2024-10-25 13:43 dediğin gibi tek bir alana odaklanmış bir firma ve Nvidia tek bir alana odaklanmışken nasıl bir anda bu kadar büyüdü ve nasıl bir tekel oldu? Güzel soru, şimdi yıllar içerisinde Nvidia’nın gelişimine bakmak lazım sanırım

• 2024-10-25 13:43 90’ların sonuna doğru 3 boyutlu oyun çılgınlığı başladı. Bu 3 boyutlu oyun çılgınlığında da bizim eskiden 2.5 boyutlu oyunlar falan vardı. Aslında 3 boyutlu değil, 2.5 boyutlu gibi. Siz 2 boyutu 3 boyut gibi görüyorsunuz falan. Ama bir noktadan sonra fark edildi ki biz… Yani oyun firmaları şunu fark ettiler. Biz 3 boyut varmış gibi yapmak çok işe yaramıyor. Bizim gerçekten 3 boyutta şeyler üretip sonra bunları 2 boyuta aktarmamız gerekiyor. Yani nasıl insan olarak bir şeyleri 3 boyutta görüp sonra onları 2 boyutta görüyorsak bizim bunu bir şekilde simüle etmemiz gerekiyor. Ve bu simülasyon ucuz bir şey değil. Bu simülasyonlarda sizin Matrix çarpımları çok fazla yapmanız gerekiyor. Çok çok fazla Matrix çarpımı yapmanız gerekiyor ve bu spesifik bir iş yapısı. Şimdi normal işlemciler mesela işte bu CPU dediğimiz standart işlemciler bir sürü farklı işi yapabilme yetisine sahip. Ancak şöyle bir sıkıntıları var, çok büyük işleri aynı anda yapamıyorlar. Yani şunu demek istiyorum, bu işlemcileri, CPU’ları bilgisayardaki farklı farklı işler için koşturabiliyorsunuz. Farklı farklı bir sürü esneklikleri olabiliyor bu işlemcilerin. Ancak bir görüntüyü, 3 boyutlu bir sanal uzaydaki görüntüyü 2 boyuta aktarırken bu işlemlerin her birini tek tek bu standart işlemcilerin yapması çok zor. onun yerine bu işlemcilerden farklı olarak blok olarak işlemleri alıp bu blok işlemleri adım adım yapan sistemler üretilmeye başlandı ve bu alanda 70’e yakın firma çıkmıştı işte bu ekran kartları üretmek üzere olan bunlardan bir tanesi Volkan’dı mesela şimdi Nvidia bu anlamda öne çıkan firmalardan biri oldu ve oyunların oynatılması için geliştirdikleri sistemler bir noktada çok fazla tuttu ve başarılı oldular.

• 2024-10-25 10:12 Benzer şekilde Nvidia da dedi ki biz de yeni bir mimari ortaya atalım ve bu mimariye yönelik bir kod sistemi oluşturalım. Buna da CUDA dendi. Bu CUDA sayesinde Aslında bir anda bir sürü farklı bilimsel alanda çalışmaların önünü açmış oldular.

• 2024-10-25 13:44 Bahsettiğim video gerçekten bir tekel durumunda neredeyse. özellikle yapay zeka araştırmalarında ki hatırlarsak geçtiğimiz aylarda ABD Adalet Bakanı Nvidia’ya bir tekel soruşturması açmıştı burada kulis beylerine göre şu deniliyor aslında soruşturmalarda detayları var Nvidia herhangi bir aslında veri merkezi veya yapay zeka araştırma birimi Nvidia dışında başka bir kurumdan başka bir şirketten eğer çip almak istiyorlarsa Nvidia’ya dönüp onlara çok daha piyasa üstünde fiyat veriyormuş ki baktığımızda da yapay zeka alanında kullanılan chiplerin neredeyse %80’i Nvidia’dan oluyormuş. O yüzden aslında gerçek anlamda bir monopoli var Nvidia’nın yönettiği. Ki Amerika’da aslında bu soruşturmaya tabi oldu. Güney, açıkçası sen Nvidia’nın bu tekel durumuna dair

• 2024-10-25 13:40 alttan alma ki zaten bu hep böyledir siz eğer alanınızda çok iyi bir firmaysanız önce sizin tescilli bir yapınız olur ve bu yapı her alan her yerde daha çok tercih edildikten sonra diğer firmalar bu yapıyı yıkmak için kendi tescilli yapılarını oluşturmazlar bunun yerine açık kaynak kodlu yapılara yatırım yaparlar o yüzden şu anda Nvidia’nın bu durumda kalabilmesinin en önemli sebeplerinden biri, CUDA’yı paylaşmıyor olması.

• 2024-10-25 13:40 Ki bu çok uzun bir süreç ve denemeleri oldu. 7 sene süren bir CUDA tekrar yaratım süreci oldu. Onun dışında kaçak CUDA diyebileceğim… Zuluda gibi yapılar oluştu. Zuluda ile Intel ve AMD görüştü sonra yok bizim başımızı yakacak bu yasal sorunlar nedeniyle Nvidia başımızı ağrıtacak diye reddedildi

• 2024-10-25 13:45 Mesela bir örneği OpenAI Triton diye bir sistem üzerine çalışıyor şu an. Bu ekran kartı programlaması için CUDA yerine kurdukları bir şey. CUDA aslında bir yapı ve bu yapı PTX denilen bir başka kodlama yapısına dönüştürüyor kodları. Tam böyle değil ama bu X arasında bir sistem var. PTX kodlarıyla CUDA arasında bir bağlantı var diyebilirim. PTX bazen daha üst seviye, bazen daha alt seviye gibi tanımlar oluyor. Ama burada CUDA’yı yok edip direkt PTX üzerine yazmayı sağlayan ve diğer ekran kartlarının çalışmasını sağlamaya denedikleri yeni bir CUDA alternatif dil üretmeye çalıştılar.

• 2024-10-25 13:45 PyTorch 2.0 ile artık diğer ekran kartlarında çalışabilen bir yapay zeka kütüphanesi var. Ve bunun dışında bir de LLVM dediğimiz açık kaynak derleyici yapılar var. Bunlar yeni kodlama dilleri oluşturmak istediğinizde kullanılan sistemler. Şu anda LLVM’ler çok fazla yeni kodlama dilleri oluşturmak için kullanılıyor

• 2024-10-25 13:46 Burada AMD’nin yanı sıra Moore Threads denilen yeni bir şirket var. Çinli bir ekran kart şirketi. 2020’nin Ekim ayında başladılar ve 2023’ün Ekim ayında da hatta Amerika yine kısıtlamalar koydu bu şirkete. Bunlar da mesela Cuda yerine Musa ve Muxi gibi araçlar geliştiriyor. Burada da tekrar Cuda’nın önünü kesmek için. Evet genel olarak bu şekilde diyebiliriz. Bu anlamda önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde çok net bir sıkıntı yaşayacağını düşünmüyorum Nvidia’nın. Ama şu da doğru, Intel de bir zamanlar asla yıkılmaz şirket olarak görünüyordu.

• 2024-10-25 13:41 ASML’nin artık bundan sonra Çin’e ürün gönderemeyeceğinden bahsettik artık Nvidia’da olmayacak ki Hakeza, Samsung, TSMC üstünde de ABD aynı baskıları kuruyor Çin buradan çıkabilir mi? Buradan şeyi merak ediyorum, Huawei var Huawei duyduk biz geçtiğimiz haftalarda ASML’nin alternatif bir firma olduğunu ama geriden geldiğini söyledik Çin’de Nvidia’da olmadıktan sonra Çin bu noktada ne yapabilir, bir alternatif yaratabilir mi?

• 2024-10-25 14:06 Çin çok çok daha net bir şekilde başarmaya çalışıyor. Ne ölçüde başarılı? Bana kalırsa oldukça başarılı. Yani bu elde etmesi, 28 nanometrelik bir çipi elde edebilmek, bunu yapabilmek çok zor. Biz Türkiye’de 100 nanometre üzeri çipleri ancak laboratuvar ortamında son kullanıcıya ulaşmayacak şekilde üretebildik. Hala mikron seviyesinde takıldığımız bir dönemdeyiz. Ama Çin 28 nanometreye vardı ve Bunun üzerine bir de işte bu Moore Threads dediğim gibi firmalar da çıkmaya başladı ve aynı zamanda Huawei’nin de oluşturacağı ekran kartları var. Bunlar uzun vadede yani uzun vadede diyeyim herhalde 5 yıl 10 yıl belki 20 yılda evet Nvidia’ya ve aynı zamanda tabi diğer batılı işlemci şirketlerine tehdit oluşturabilir.

• 2024-10-25 14:06 ben Çin’in direnceyi konusunda %100 eminim. Çin bu konuda illaki direnişi sürdürecektir. 1,5 milyarlık bir iç pazarı var, arkasında çok güçlü bir devlet var. Çin’in öyle ya da böyle verdiği ticaret fazlası var. Çin bu konuda direnişi sürdürecektir. Batı’nın başka ülkelere, Çin dışındaki diğer Rusya gibi ülkelere uyguladığı çeşitli ambargolar zaten Çin’e belli pazarı açıyor. Bu alanda Çin’e kesinlikle şanslar gelecektir diye düşünüyorum ben. Bu işin hemen biteceği konusunda hiç imser değilim. Kendi adıma bu ticaret savaşının daha önümüzdeki 10 yıla en azından damga vuracak konusunda kendimce emin olduğumu söyleyebilirim

• 2024-10-25 14:24 Çin’in kendi pazarı da çok büyük olduğu için ve kendi içine de çok büyük bir ekonomi olduğu için bu açık kaynak kodlu pazarı çok büyütüyor. Bir noktada eğer Çin, ki bu olacak gibi duruyor, Batı’yı yakaladıktan sonra muhtemelen bu sefer Çin’deki belli firmalar kendi tescilli ürünlerini üretecekler ve bundan sonra acaba diğer ülkeler, acaba Çin’in bu tescilli ürünlerini bir şekilde yakalayabilecek mi? Bu da belki de gelecekte sorulması gereken bir soru.