Dopamin: Ver Coşkuyu!

Note

Dopamin, beynimizdeki ödül sistemi haz merkezini oluşturan ve motivasyonu sağlayan bir moleküldür. Dopamin, arzulama sürecinin tamamından sorumlu olup, insanların hedeflerine ve hayallerine koşmalarını sağlar. Dopamin rezervlerimiz limitlidir ve sürekli haz odaklı yaşayarak tüketirsek, mutluluk enflasyonu gibi sorunlarla karşılaşabiliriz. Dijital irade kullanarak dopamin sistemimizi dengeli bir şekilde yönetmeli ve sahte ödüllerle dopamin rezervlerimizi gereksiz yere tüketmemeliyiz.

Highlights

• 2024-12-16 09:20 Her tatmin edilmiş arzu bir yenisini doğurur, der Arthur Schopenhauer. Herhangi bir konuda hazzı hissettiğimizde, istediğimiz şeye ulaşabilme keyfini tattığımızda, daha bunu sindirmeden diğerine göz dikeriz.

• 2024-12-17 10:23 Dopamin sadece hazla ilgili bir durum değil. Aslında arzulama sürecinin tamamından sorumlu. Yani bir şeyi isteme, onun için harekete geçme, aksiyon alma, tüm bunlarda biz yine bu molekülü kullanıyoruz

• 2024-12-17 10:23 iki çalışan kişiyi farz edelim. Aynı iş yerinde. Birisi işini intizamlı yapıyor ve bundan keyif alıyor. Motivasyonu çok yüksek. Diğeri de iş yerine zoraki geliyor. Çalışıyor, evet işini yapıyor ama motivasyonu çok düşük. Bu iki kişinin sebepleri, hedefleri, hayalleri farklıdır. Oraya bakmadan direkt beyinlerini açıp baksak, bu iki kişinin dopamin seviyeleri çok farklıdır.

• 2024-12-17 10:23 sürekli bir şeyleri erteliyorsak ya da hayattan keyif alamıyorsak, motivasyonumuz sıklıkla düşüyorsa, bir de dopamin rezervlerimize bakmakta fayda var.

• 2024-12-17 10:23 dopamin kaynağımız limitli arkadaşlar. Zaten en kötü tarafı da bu. Onu sürekli haz odaklı yaşayarak tüketiyorsak ki öyle görünüyor, vay halimize.

• 2024-12-17 10:24 Hazla sürekli odaklanmak hayatımızdaki huzuru hissetmemize de, elimizdekileri görmemize de engel oluyor. Yeni hazların peşinden gitmek neden kötü olsun Elif derseniz. İşte bu hal beynimizde dopamin dengesizliği yaratıyor.

• 2024-12-17 10:22 Bu bölümü hazırlarken referans aldığım kitap da Serdar Kara İsmailoğlu’nun kitabı, Kalk Bir Dopamin Demli oldu.

• 2024-12-17 10:24 Beynimizdeki bu ödül-haz sistemini nasıl doğru kullanacağız sorusuna çok güzel bir yanıt vermiş yazar. Önce dopamin israfından kaçının

• 2024-12-17 10:24 Dikkatlice baktığımızda hayatımızın her anı dopamin peşinde koşmakla geçiyor gibi geliyor bana. Sosyal medya, dizi maratonları, çerezler, yiyecekler, içecekler

• 2024-12-17 10:28 Yani bizi mutlu eden bir şey yaşadık diyelim. Dopamin salgılığını tavan yaptı, zevkten dört köşeyiz. Kısa bir süre sonra sevincimiz, heyecanımız, neşemiz azaldı. O durum sıradanlaştı. Coşkumuz azaldı. Bu çok normal ve beklenen bir şey. O arada biz yeni bir has peşinde koşacağımıza o yaşadığımız güzel olayın biraz daha tadını çıkararak sakin bir şekilde hayatımıza devam etmemiz lazım ki boşalan dopamin rezervi kendini yenileyecek, dolduracak vakit bulsun

• 2024-12-17 10:29 Biz gittikçe tükenen bir topluma doğru gidiyoruz. Bunun sebebi duramamamız. Bizi gerçekten dinlendiren molalar veremeyişimiz. Hani mağarada yaşayan atalarımız avlanınca durup bir dinleniyor ama bu bizde yok. Bir dur durak bilmiyoruz. Sürekli hareket halindeyiz.

• 2024-12-17 10:29 Eskiden sevdiğimiz pastadan, izlediğimiz diziden keyif alırken artık bu keyfi yaşayamayıp Yetinmeyip bu duyguyla bu hazdı artırmak adına yeni arayışların peşine takılıyoruz. Halbuki hazdın dozunu artırmak ilk başta bize çok iyi gelse de daha sonra söylediğim gibi dopamin sistemimizin dengesini bozuyor.

• 2024-12-17 10:29 Kahvemizi ondan keyif alarak, her yuduğumuzdan keyif alarak içmeyi mesela, yediğimiz yemeğe her lokmasını gerçekten hissederek yememizi tavsiye ediyor. Aslında mindfulness tekniği bunlar, pratiği bunlar

• 2024-12-16 11:30 Farkında olmadan üst üste birçok eylemimizde birleştirilmiş dopamin kaynaklarımızı kullanıyoruz. Sigarayla denk getirilen kahve gibi. Televizyon izlerken bir taraftan elimize aldığımız telefon, çerez, cips gibi birçok örnek var aslında.

• 2024-12-17 10:29 Bize yüksek haz veren iki şeyi birlikte yaptığımızda yani iki dopamin kaynağını birlikte tükettiğimizde bunun bize iki zararı var. Birincisi dopamin sistemine uzun vadede zarar veriyor, dengesini bozuyor.

• 2024-12-17 10:30 Son olarak da dopamini dengeli kullanmak adına dijital iradeden bahsediyor yazar.

• 2024-12-17 10:30 Hayallerinizi kimseye anlatmayın, diyor yazar. Çünkü onu anlatırken gerekli dopamini, enerjiyi tüketiyorsunuz. Sanki o hayal gerçek olmuş gibi hissediyorsun ve bu sefer de hayalin için adım atmanı sağlayacak motivasyon, itici güç çok çabuk tükeniyor. O yüzden de belki birkaç kişiye bahsedebiliriz ama bunları sürekli de anlatmamak lazım. Hedeflerimizi, hayallerimizi kendimize hatırlatmalıyız

• 2024-12-17 10:30 Beynimizin dopamin yani haz arayan ödül merkezi çoğu zaman bizi bir ilizyona sokabiliyor. İki seçenek arasında kaldığımızda seçtiğimiz şeyi bile isteye seçsek de bir süre sonra sıradan geliyor bize ve aklımız seçmediğimizde kalabiliyor. Bu bazen ilişkilerde de oluyor. Aklımız öbüründe kalıyor. Seçmediğimiz kişiyi hala ara sıra stokluyoruz.