Highlights
-
2023-12-19 20:58 Hadi diyelim ki bir hakikat var ama biz bu hakikati kavramak için yeterli miyiz gerçekten? Yani insan aklı bu hakikati kavramak için yeterli mi?
-
2023-12-19 22:21 Ne ola ki bu sofist? Sofist kelimesinin iki temel anlamı var. Bunlardan bir tanesi bilgelik demek. Çünkü sofos kelimesinden geliyor değil mi? Bilgi, bilgelik kelimeleriyle de çağrışımları var. Bu daha genel bir kullanımı. Bir de kelimenin dar anlamı var. Özellikle biz beşinci yüzyılda Atina’da ortaya çıkan bir grup öğretmenden bahsederiz, sofist derken. Burada öğretmen kelimesini özellikle seçtim. Kastettiğim elbette bilge gibi ama maaş karşılığında çalışan kişiler. Sofistler, pratik yaşamda işe yarayacağını düşündükleri bazı öğretileri, bilgileri zengin ailelerin çocuklarını öğretiyorlar.
-
2023-12-19 22:22 İşte tam da bu sebeple felsefe tarihinde ilk kez bilgi açısından şüpheci bir tavır takınan bir grupla karşı karşıya kaldık. Bu sebeple sofistlerin dönem içerisinde antik bir aydınlanma dönemini de temsil ettiği söylenir.
-
2023-12-19 21:02 Var olanların var olmalarının ve var olmayanların var olmamalarının. Sofistlerin en ünlü ve en bilinen temsilcisi Protogoras.
-
2023-12-19 22:23 Ne derdi Protagoras? Ya Tanrı’nın varlığı gerçekten var olup olmadığı çok da önemli bir mesele değil. Diyelim ki var diyelim ki yok. Bu toplumsal hayatta ne getiriyor? Hiçbir şey. Önemli olan Tanrı’nın varlığının toplum için ne anlam ifade ettiği. Var ya da yok olmasına dair hakikat değil diyecek. Çok faydacı bir yerden yaklaşıyoruz değil mi? Burası biraz ilginç. Çünkü belki sizin de kişisel deneyimlerinizde rastladığınız muhabbetlerden biri şudur, benim o kadar fazla karşılaştığım bir konu ki bu, özellikle ateist olduğunu söylediğinde hemen insanlar şey der, iyi ki tanrı var, tanrı olmasaydı iyi dediğimiz şeyin, adalet dediğimiz, kötülük dediğimiz kavramların altını dolduramazdık. Ya da şöyle bir bakış açısı da vardır. Tanrı olmaya da bilir, belki Tanrı’nın hakikati yoktur ama yine de iyi ki dinler var. Çünkü bazı insanlar sadece öteki dünyadan korktukları için günah işlemezler.
-
2023-12-19 22:25 Bizler aynı kelimeleri kullandığımızda bir iletişim kurduğumuzu düşünüyoruz. Ama Rumi’nin bir sözü vardır. Sen ne kadar anlatırsan anlat, aslında anlattığın karşındakinin anladığı kadardır. Gorgias’ın dikkat çektiği kısım o kadar farklı yerlere götürülebilir ki ben şu an zihin felsefe sözlerini düşünmeyi çok seviyorum. Bu alanda çalışıyorum. Şöyle bir yere geldi Gorgias. Ben bunu bilsem bile başkasına aktaramam dedi. Sanki özneler arası iki farklı zihin arası konuya dikkat çekti.
-
2023-12-19 22:26 Çünkü kırda öğle yemeği tablosu adını verdiğimiz bir resim var. Şöyle bu noktada podcast’ı durdurup Google’dan bakabilirsiniz. Manet’in bir resmi bu. Manet’in kırda öğle yemeği tablosunu sonrasında Cézanne ve Picasso da çiziyor. Ortada bir tek kırda öğle yemeği tablosu var, tek bir sahne var ama Manet onu farklı görüyor, Cézanne onu farklı görüyor, Picasso onu farklı görüyor. Şimdi ne oldu? Ortada tek bir tema var ama üç farklı görme deneyimlerinin sonucu var. Bu bize şunu gösteriyor, görme dediğimiz şey bile sadece fizyolojik süreçlere indirgenemez.
-
2023-12-19 22:27 Sofistler hakkında neler söylemiş olduk? Aslında bir bilgiye erişmemizin imkansız olduğu çünkü hakikatin göreli ve değişken olduğu. Hatta Gorgias dedi ki bu hakikate vakıf olsak bile bunu zaten aktaramazdık.