Note
Amerika, Çin’e karşı yeni ticaret kısıtlamaları getirerek çip endüstrisindeki kritik minerallerin satışını engellemeye çalışıyor. Çin, Amerika’nın kısıtlamalarına karşılık olarak kritik minerallerin Amerika’ya satışını durdurdu. Çip endüstrisindeki kritik minerallerin kısıtlanması, madencilik sektöründe Batı’nın geri çekilmesine ve Çin’in avantaj kazanmasına neden olabilir. Batı’nın madencilik sektöründeki geri çekilmesi, Çin’in kritik minerallerdeki tekelini güçlendirirken, fiyat artışları ve enflasyon riskleri ortaya çıkabilir. Çin’in teknoloji kapasitesi ve uzmanlaşması, Batı’nın geri çekilmesine ve kaybına neden olabilir. Batı’nın globalleşme sürecinde fiyatları bastırma çabaları, tedarik zincirlerinin karmaşıklığı ve kırılganlıklarına yol açabilir. Amerika, Çin’in teknoloji alanındaki üstünlüğüne karşı Güney Kore’den know-how almaya çalışarak rekabet etmeye çalışıyor. Batı’nın eski paradigmalara tutunarak nostaljik reaksiyonlar vermesi, yeni dünyadaki değişimlere uyum sağlamasını zorlaştırabilir.
Highlights
-
2024-12-19 11:32 Şimdi önceki aslında sanayi tiplerini düşündüğümüzde bu çapta bir yatırım, bu kadar büyükte bir yatırım örneğin diyelim ki otomotiv endüstrisinde veya diyelim ki madencilikte bu çapta bir yatırım aslında çok daha büyük ölçekte iş yaratması, istihdam yaratması gerekirdi.
-
2024-12-20 13:08 Şu an itibariyle tüm dünyada üretilen… …yarı iletken çiplerinin yalnızca %10’u Amerika’da üretiliyormuş. 1990’da bu oran %37 idi. Şimdi diyebilirsiniz ki 1990’da ne kadar yarı iletken çip vardı. Tabii günümüze göre çok daha az gelişmiş çipler bunlar. Ama aslında 90 bile baya geç bir tarih. Çünkü dinleyenlerimize de önerelim. Financial Times’ın Tektonik adında bir podcastı var. Dilerseniz… Spotify’dan veya Apple Podcast’tan buna da erişebilirsiniz. Bu podcast de en son bölümlerinde işledikleri üzere
-
2024-12-20 13:01 Aslında Arizona’da bir Motorola fabrikası vardı eskiden. Ve Amerika’da üretilen ilk yarı iletken çip 1949 yılında bu Arizona’daki tesiste üretilmiş. Yani yarı iletken çiplerin tarihi bayağı da bir eskiye gidiyor. Şimdi Amerika bu yasa sayesinde özellikle Asya bölgesinde yoğunlaşmış olan çip endüstrisini Amerika’ya geri çekmek istiyor.
-
2024-12-19 11:37 Aslında bu Çinli şirket, aynı silikon plakalar üstüne litografi makinelerini defalarca kez kullanarak, buna da sektörde aslında Multiple Patterning denilen bir metot, vefalarca kez kullanarak 7 nanometre çipler üretebiliyor. Ama bunu üretirken de verimlilik oranı çok düşük oluyor. Şimdi aslında kısacası şuna dönerek lazım.
-
2024-12-20 13:07 Ama teknolojinin yayılmasının bir arkasında ekonomik insentif, ekonomik bir motivasyon, ekonomik bir çıkar var ve bunu Amerika’nın engellemesi kolay değil. Yani bir noktaya kadar engellemeye çalışacaktır ama Çin’le yaptığı Amerika’nın ticaret savaşı için üçüncü aktörleri Amerika mesela ne kadar maddi olarak zarar görmeye motive edebilir?
-
2024-12-20 13:07 Amerikan pazarı büyük, biz bunu yaparız. Çin pazarı da büyük yani bir yerden sonra büyüyor. Burada Çin pazarını dışlayarak yapılan ve Çin’in içeride yapacağı yatırımları dışlayarak yapılan hesaplar da bence şoker.
-
2024-12-20 13:07 Peter Wasson tekrar atom bombası tarihi kitabı yazdı. İşte Oppenheimer’ı merak edenler açar, izler. Orada şunu görüyorsunuz bir yerden sonra. Amerikalılar çok araştırmışlar bu nükleer bomba teknolojilere nasıl gitti, kovetler bile nasıl kaçırıldı. Julius ve Ethel Rosenberg. Belki bu konuları da hatırlanır. Nükleer bombaya dair, nükleer silahlara dair olan teknolojik sırları Sovyetler birine kaçırmakla suçlanmışlardı 1950’lerde. İşte 1917’den gelen bir istihbarat, ispiyonaj yasası var. Bu öyle bir şey ki bu Rosenberglerin hakkında çok şeyler açılmıştır.
-
2024-12-19 11:44 Yani bu ülkelerin Kuzey Koreli nükleer silahlara erişim hikayelerini ayrıca tartışabiliriz. Bugün uluslararası çıkarlar neticesinde birçok noktada bir şeyler bir yerlere ulaşıyor.
-
2024-12-19 11:45 Barın teknolojisi bu kadar hızlı yayılmışken işte toplar, top döküm teknolojisi mesela Çan yapılırken geliştirilen döküm teknolojisinin nasıl toplarla uygulanması teknoloji tarihini biraz okuduğunuz zaman görüyorsunuz teknoloji hakikaten çok hızlı yayılan bir şey.
-
2024-12-20 13:07 öyle devam edeyim, mesela Türkiye NATO’ya girdiği zaman yüzlerce savaş uçağını, son teknoloji jeti bedava aldı. Amerika’nın o zamanlardaki üretim kapasitesi çok daha yüksekti ve Amerika neredeyse 2. Dünya Savaşı sonrasında birçok silahını bedava Türkiye’ye aktardı. Binlerce tank Amerika’dan Türkiye’ye hibe olarak geldi.
-
2024-12-20 13:07 Bugün kapısında Amerika’nın uğraştığımız parasıyla alamadığımız silahları 1940’larda 50’lerde biz aslında hibe olarak bile alabiliyorduk. Bugün ise Amerika çok daha eli sıkı, çok daha kaynakları kısıtlı bir ülke bu açılardan
-
2024-12-20 13:01 Bu anti-mun yasağından sonra zaten Pentagon bizatihi kendisi Amerika’da bazı kritik mineral madenlerinin çıkartılmasına, bunların işletilmesine bizatihi Pentagon Sormak istiyorum burada çünkü kritik minerallerin kısıtlaması daha da genişlemiş gözüküyor.
-
2024-12-20 13:01 Şimdi bundan sonra biz muhtemelen Türkiye’de de var bu kritik mineraller. Bunlara daha fazla yatırım görebiliriz ama Çin’in de, sen dikkat çekmiştin, Çin’in elinde boş değil gerçekten bazı… kritik minerallere kısıtlamaları uygulayabiliyor. Ama şunu da söyleyelim, tabii ki kritik mineral kaynakları sadece Çin’de değil, yani büyük kaynakların bazıları Çin’de olsadır. Aslında dünyanın büyük bir kısmında yaygın bu mineraller ama çıkartılması ve işlenmesi çok pahalı. Çin bu konuda erken bir ilerleme sağladığı için bu konuda tekel durumunda ama ne diyorsun İlkan
-
2024-12-20 13:03 Bir kısmını Covid krizi sırasında biliyorsun, kapanmalar sırasında yaşadık. Dünyanın birçok ciddi ülkesi maske falan üretemedi. Yani çok düşük teknoloji bir ürün olsa bile.
-
2024-12-20 13:03 Şu an tüm firmaları Türkiye’deki top döküm teknolojisi tecrübelerine binaen Amerika’da top mermisi dökecek fabrika falan kurmaya başladılar. Türkiye’deki firmalar yani. Şu an Türk firmaları Amerika’da yatırım yapıyor
-
2024-12-20 13:03 Mesela Amerika’nın şu anda ciddi bir şekilde gemi yapımında gerilediği gözüküyor
-
2024-12-20 13:03 Çin gemi yapımında çok önlü. Bu yüzden mesela gelecek yıllarda belki bunları da konuşuruz
-
2024-12-20 13:04 Amerika ciddi ciddi mesela Güney Kore’den know-how almaya çalışmaya başladı şu an. Çünkü Amerikalılar bakıyorlar ki Çin’in gemi yapım teknolojisi, gemi yapım kapasitesiyle mücadele etmeleri çok zor.
-
2024-12-20 13:04 Tim Cook’un bir açıkçası insanlara bizi dinleyicilerimize daha doğrusu özellikle tavsiye ediyorum Tim Cook’un Çin’in teknoloji kapasitesi ve uzmanlaşması ustalıkları konusunda yaptığı bir sunum var bunu kesinlikle izlesinler orada Apple’ın CEO’su şunu söylüyor Çin’deki bir konudaki mühendis sayısının karşılığında bizim şu an mühendisimiz yok biz belli kapasiteleri kaybettik
-
2024-12-20 13:06 özellikle döküm sanayi Avrupa’da tasfiye edilirken madenler kapatıldığı zaman metal döküm sanayinin büyük kısmı tasfiye ediliyordu Avrupa’da bu tasfiyeler sırasında bir anda şöyle bir fırsat penceresi açıldığını görmüşler kömür fiyatları düşünce ithal kömürle bir döküm sanayi tekrar ortaya koyabilir miyiz diye Hamburg civarında liman kentlerinde ithal kömürle Yani daha öncesinde maden şehirlerinin yanındaki döküm fabrikalarını, kömür madenlerine çok yakın, acaba biz tekrar liman şehirlerimizin yanında ithal kömürle kurabilir miyiz diye düşünmüşler
-
2024-12-20 13:05 yani diyelim ki 1000 derecede, 2000 derecede çalışmaya alışkın insanlar var. Bu 1000 derece buharların içerisinde belki işte o döküm sırasında adeta o terliğe terliğe çalışan ustaların yaşadığı kasabalar, Almanya’nın iç bölgelerinde varken benzer şekilde çalışmaya o liman şehirlerinde belki çok daha ağır yükleri yüklemeye alışkın işçiler o işleri yapmaya çok alışkın değillermiş yani işlerini değiştirememişle
-
2024-12-20 13:05 bugün biz Türkiye’de de konuşuyoruz mesela sanayi Anadolu’ya taşınsın çok doğru çok güzel bir fikir ama kolay değil yani orada sanayiyi ayakta tutacak bir kültür, bir yaşam biçimi, bir yaşam tarzı da olması gerekiyor.
-
2024-12-20 13:05 mesela İTÜ’de anlatılanlardan, yani bize şöyle bir şey bile söylerdi, yani bir fabrikada bir işi çıktığı zaman yerine alacağınız işi, yani hangi memleketten bir işi çıkmışsa yerine de o memleket veya o oranın civarından insan alın. Çünkü fabrikanın demografik yapısını bile çok bozmayın denmiştir bize
-
2024-12-20 13:06 Batı da şu anda globalleşmeyle beraber kendi sistemini aslında çok değiştirdi. Bugün bir anda geriye dönmesi de kolay olmayacaktır. Bu işin maliyeti var.